Τι ΡΙΚ θέλουμε
ή
Τι ΡΙΚ θέλουνε ορισμένοι;
Ολοκληρώθηκε η έντονα προβεβλημένη δημόσια διαβούλευση για το ρόλο και την αποστολή της δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης με θέμα «Το ΡΙΚ που θέλουμε». Παρά την απελπιστικά περιορισμένη συμμετοχή του κόσμου, (γύρω στους 300) και τα τρομερά μειονεκτήματα για μια αντικειμενική καταγραφή της πραγματικότητας, εντούτοις χρήσιμη η προσπάθεια ως τροφή προς σκέψη.
Απέχοντας μακράν ακόμη από μια πολιτεία που να εξυπηρετεί πρωτίστως τον πολίτη και δευτερευόντως τα ειδικά συμφέροντα και σκοπιμότητες, «Το τι ΡΙΚ θέλουμε», φαίνεται, να εξαρτάται βασικά από το τι ΡΙΚ θέλουν, αυτοί που ορίζουν τους κανόνες του παιγνιδιού…
Ο «Δεκάλογος για το ΡΙΚ που θέλουμε», όπως ετοιμάστηκε με τόση επιμέλεια από το ΡΙΚ, δημιουργεί σοβαρές επιφυλάξεις. Κι αυτό γιατί «δείχνει» προς μια ορισμένη κατεύθυνση… Είναι απορίας άξιον η παντελής σχεδόν απουσία της ψυχαγωγίας, του αθλητισμού κ.ά., παρόλον που οι άξονες λειτουργίας των δημοσίων ΜΜΕ συγκροτούνται πάνω στο τρίπτυχο, ενημέρωση, πολιτισμός και ψυχαγωγία. Ανακοινώθηκε για παράδειγμα οι… «πολλοί» θέλουν κλασσική μουσική… Δεν λέχθηκε όμως από τους 300 πόσοι το ζήτησαν αυτό…
Εν πάση όμως περιπτώσει, οι λιγοστοί έστω πολίτες που ανταποκρίθηκαν και οι απαντήσεις που έδωσαν, συγκλίνουν σχεδόν όλες στο ίδιο αίτημα, που από χρόνια τώρα διψάει ο Κύπριος τηλεθεατής και ακροατής… Ένα ΡΙΚ για τους πολίτες και όχι για τους πολιτικούς. Ένα πάγιο αίτημα καθολικής απαίτησης για απεξάρτηση από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και τις απαιτούμενες αποστάσεις από τα πολιτικά κόμματα στο σύνολό τους.
Ίσως να είναι κοινοτυπία να πει κανείς ότι το ΡΙΚ λειτουργούσε πάντοτε κάτω από ασφυκτική κυβερνητική εποπτεία και ότι υπήρχε κραυγαλέα αδιαφάνεια, με επακόλουθο το κόστος λειτουργίας του να ήταν δυσανάλογα μεγάλο σε σύγκριση με την προσφορά του.
Η ανεξαρτησία των δημόσιων οργανισμών αποτελεί μια από τις βασικές αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης, που καθορίζει για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Το ΡΙΚ υποχρεούται να διασφαλίζει την ανεξαρτησία του δημοσιογραφικού έργου, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου και Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας (ΚΔΠ 93/2001).
Αν ανατρέξει κάποιος στα συρτάρια του ΡΙΚ θα βρει αρκετές μελέτες που έγιναν κατά καιρούς για την περιβόητη ανασυγκρότηση του. Καμιά από αυτές δεν υλοποιήθηκε ολοκληρωτικά. Τα εμπόδια που στήνονται μπροστά σε αυτές τι πρωτοβουλίες έχουν να κάνουν με το κυπριακό σύστημα λειτουργίας ειδικά και την κυπριακή πραγματικότητα γενικά.
Ακόμη και το πιο άξιο διοικητικό συμβούλιο με την πιο ικανή διευθυντική ομάδα, μέσα στις υπάρχουσες δομημένες συνθήκες και το υπάρχον άκαμπτο νομικό πλαίσιο, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.
Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τη λειτουργία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης είναι ήδη ξεπερασμένο από το χρόνο, αλλά και από τις δραματικές αλλαγές, που συντελούνται τόσο ραγδαία, τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ΜΜΕ. Ένα απλό παράδειγμα είναι αρκετό, για να καταδείξει του λόγου το αληθές. Η Κύπρος είναι ίσως η μοναδική χώρα στην Ε.Ε. που θεσμοθέτησε από το 1985 τι είναι είδηση! Και μετά συζητάμε για αντικειμενική ενημέρωση και όχι επικαιρότητα…
Χωρίς ριζικές και καινοτόμες αλλαγές, χωρίς τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και την αλλαγή ή συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου βάσει του οποίου λειτουργεί το ΡΙΚ, θα ματαιοπονούμε συνέχεια.
Επαναφέρεται σχεδόν μόνιμα, το αίτημα της ρύθμισης και του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας για μια πραγματικά ανεξάρτητη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση, με θεσμοθετημένους πόρους, όπου οι τρεις βασικές αρχές, ανεξαρτησία, ευθυνοδοσία (Accountability) και διαφάνεια θα λειτουργούν με ασφαλιστικές δικλείδες για την ποιότητα και το επίπεδο του ραδιοτηλεοπτικού προϊόντος που παράγει το ΡΙΚ.
Αν πραγματικά επιδιώκουμε τον εκσυγχρονισμό, υπάρχουν στη διάθεσή μας σωρεία μελετών, εκθέσεων, αλλά και ψηφισμάτων της Ε.Ε., του ΟΗΕ, της ΟΥΝΕΣΚΟ και άλλων διεθνών οργανισμών για τη λειτουργία και το ρόλο των ΜΜΕ σε μια ευνομούμενη δημοκρατία κι ας μην προσπαθούμε να ανακαλύψουμε το ραδιοτηλεοπτικό τροχό στην Κύπρο…
Γράφει: Φοίβος Νικολαίδης
