Ο M.D ένας φτωχός μεροκαματιάρης από την Αντιγιαμάν, πόλη στη νοτιοανατολική Τουρκία, είναι πατέρας δύο δίδυμων αγοριών. Στις 2 Σεπτεμβρίου 2013, τα δύο αγόρια έφυγαν από το σπίτι «για να κάνουν την εγγραφή τους στο Πανεπιστήμιο»...
Κατέληξαν στο Χαλέπι στα στρατόπεδα εκπαίδευσης του Ισλαμικού Κράτους. Ο M.D διηγείται με χαρακτηριστικό τρόπο τον πόνο του: «Πέρσι τα παιδιά μου ετοιμάζονταν για τις εισαγωγικές εξετάσεις και κάθε βράδυ με τη δικαιολογία ότι θα πάνε κάπου ήσυχα για διάβασμα, έφευγαν από το σπίτι. Όσο περνούσε ο καιρός όμως άλλαζε η συμπεριφορά τους. Άφησαν γένια, μετά έλεγαν στις αδερφές τους ότι θα έπρεπε να φορέσουν μαντήλα. Συζητώντας μαζί τους για τον πόλεμο στη Συρία, θύμωναν, εκνευρίζονταν και μου έλεγαν ‘υπάρχουν πράγματα που εσύ δεν κατανοείς, δεν καταλαβαίνεις το Ισλάμ. Εκεί υπάρχει ένας ιερός πόλεμος και θα πρέπει να δοθεί αυτή η μάχη’. Μια μέρα τους ακολούθησα. Είδα ότι μπήκαν σε ένα σπίτι στη γειτονιά, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν κάποιος με το όνομα Χατζή. Όταν επέστρεψαν τους ρώτησαν γιατί πήγαν εκεί. Μου απάντησαν ότι συγκεντρώθηκε μια ομάδα 5-6 νεαρών για να συζητήσουν θρησκευτικά θέματα και για να παρακολουθήσουν βίντεο για τη μουσουλμανική θρησκεία. Εγώ τους προειδοποίησα να μην πάνε ποτέ ξανά εκεί. Τα παιδιά μου προηγουμένως ούτε διάβαζαν το Κοράνι, ούτε προσεύχονταν, ούτε πήγαιναν στο τζαμί… Αυτοί εκεί τους ξεγελούσαν και τους παρέσυραν με βίντεο που περιείχαν βία…».
«Δεν μπόρεσα ποτέ να πάρω τα παιδιά μου…»
Ο πατέρας τελικά κατέληξε μόνος στη Συρία, έφτασε στο Χαλέπι και προσπάθησε να επισκεφτεί στρατόπεδα του Ισλαμικού Κράτους για να φέρει πίσω τα παιδιά του: «Μια μέρα μας τηλεφώνησαν στο σπίτι, μας είπαν ότι είναι στη Συρία και πολεμούν. Μας είπαν ότι πήγαν εκεί για ιερό πόλεμο και ότι δε θα έπρεπε να τους αναζητήσω. Πήγα αμέσως στην ασφάλεια και ανέφερα το γεγονός. Δυστυχώς οι αρμόδιοι το μόνο που είχαν να μου πουν είναι ότι τα παιδιά μου είναι ενήλικες και δεν μπορούν να εμπλακούν στην υπόθεση. Πήρα τότε ένα οδηγό και πήγα στο Χαλέπι. Για τέσσερις ολόκληρες μέρες γύριζα σε έξι διαφορετικά στρατόπεδα. Εκεί είδα πολλούς νέους από την Αντιγιαμάν, την Μπίτλις, την Μπινγκιόλ. Τελικά σε ένα στρατόπεδο τους βρήκα και τους δύο. Αποτάθηκα στον επικεφαλής και του είπα ότι ήρθα για να πάρω τα παιδιά μου. Αυτός γύρισε και μου είπε ‘αυτά τα παιδιά είναι εδώ για ιερό πόλεμο. Μήπως είσαι άπιστος και θες να τους πάρεις; Αν εμφανιστείς ξανά εδώ θα σε σκοτώσω και θα σε θάψω’. Επανέλαβα όμως ότι θέλω να δω τα παιδιά μου και αυτός μου είπε ότι μετά από 45 μέρες εκπαίδευση θα τους δώσει άδεια να επισκεφτούν την πόλη τους… δεν μπόρεσα ποτέ να πάρω τα παιδιά μου…».
Μικρές ιστορίες τρόμου όπως αυτές, δυστυχώς καταγράφονται καθημερινά σε πόλεις όπως η Αντιγιαμάν, η Μπίτλις, η Μπινγκιόλ και άλλες περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Ήδη από το 2013, ο τουρκικός Τύπος αποκάλυπτε πολύ συγκεκριμένα τη προσηλυτιστική δράση τζιχαντιστικών ομάδων, όπως η Αλ Κάϊντα, η Αλ Νούρσα, η Αχράρ Αλ Σιάμ και το Ισλαμικό Κράτος, εντός των τουρκικών εδαφών. Εκείνη την περίοδο μόνο από την πόλη Αντιγιαμάν έφυγαν για τη Συρία περίπου 200 νέοι ηλικίας 18-30 χρονών. Πολλές οικογένειες αναγκάστηκαν να δώσουν λύτρα για να φέρουν τα παιδιά τους πίσω. Άλλες πάλι δεν κατάφεραν ποτέ ούτε καν να εντοπίσουν που βρίσκονταν τα παιδιά τους.
Πολιτική μανία που στοιχίζει…
Κάπως έτσι η μικρογραφία ενός χωριού, μιας πόλης, οι καθημερινές ιστορίες των απλών ανθρώπων μπορούν να αποκαλύψουν το μέγεθος της καταστροφής που προκαλεί μια συγκεκριμένη «πολιτική μανία». Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) από το Σεπτέμβριο του 2011 είχε πάρει πλέον τις οριστικές του αποφάσεις: Ο Άσσαντ θα έπρεπε να ανατραπεί… με κάθε τρόπο. Την εξουσία θα έπρεπε να αναλάβει η λεγόμενη μετριοπαθής ισλαμική αντιπολίτευση, ως ο γνήσιος εκπρόσωπος της σουνιτικής πλειοψηφίας της συριακής κοινωνίας. Τελικά όμως η ανεδαφική αναζήτηση της «μετριοπάθειας» ανάμεσα σε ακραίες ένοπλες ομάδες σαλαφιστών, συμπεριέλαβε μέρος της ίδιας της κοινωνίας της Τουρκίας. Νέοι τουρκικής και κουρδικής καταγωγής εγκατέλειψαν τις οικογένειες τους και εντάχθηκαν μοιραία στο πλαίσιο του τρόμου και της καταστροφής που βιώνει μια ολόκληρη περιοχή. Ήταν με λίγα λόγια αυτή η πολυδιάστατη εμπλοκή της χώρας που μετέτρεψε το συριακό σε ένα τουρκικό πρόβλημα, σε ένα ζήτημα βίας που αφήνει τώρα πίσω του εκατοντάδες νεκρούς και ανυπολόγιστα κοινωνικά τραύματα.
Στις 10 Οκτωβρίου 2015, στο μακελειό της Άγκυρας γράφτηκε η κορυφαία φάση του μετασχηματισμού της πολιτικής για απομάκρυνση του Άσσαντ σε μια σφαγή αθώων εντός της τουρκικής γεωγραφίας. Τα βήματα των βομβιστών αυτοκτονίας φάνηκαν πολύ πριν αυτοί φτάσουν στο όμορφο κτίριο του Γκάρ στην πρωτεύουσα… εκεί που πατούν για πρώτη φορά όσοι επισκέπτονται την Άγκυρα με τα λεωφορεία από την Ανατολία, εκεί που ανεβαίνουν την μαρμάρινη σκάλα προς την πλατεία των συγκεντρώσεων και των πορειών διαμαρτυρίας…
Το δίκτυο και ο στόχος του τρόμου
Στο σημείο αυτό η μικρή ιστορία του τρόμου συνεχίζεται… Ένας από τους πολλούς νεαρούς που έφυγαν για το συριακό μέτωπο από την Αντιγιαμάν ήταν ο Muhammet Gazi D. Παντρεύτηκε στη Συρία και επέστρεψε το 2014 στην Τουρκία με τη σύζυγό του. Ήταν πλέον ο ίδιος «στρατολόγος» του Ισλαμικού Κράτους. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να στρατολογήσει ακόμα τέσσερις νεαρούς που περνούσαν τις ελεύθερες τους ώρες στις «εστίες του Ισλάμ»… στους μικρούς ημι-παράνομους συλλόγους προσηλυτισμού των τζιχαντιστών της περιοχής.
Ο OrhanG. ήταν ο νεαρός που τοποθέτησε τις δύο βόμβες στο συλλαλητήριο του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) στο Ντιγιάρμπακιρ στις 5 Ιουνίου 2015, δύο μόλις μέρες πριν από τις γενικές εκλογές. Δύο νεκροί και 100 τραυματίες… Μια νύχτα προηγουμένως, ο OrhanG. συνελήφθηκε από την αστυνομία σε ξενοδοχείο της πόλης γιατί δεν παρουσιάστηκε κανονικά για την στρατιωτική του θητεία, όμως μετά από λίγες ώρες αφέθηκε ελεύθερος. Ήταν ένας από τους τέσσερις νέους τζιχαντιστές που στρατολογήθηκαν από τον MuhammetGaziD. στις «εστίες του Ισλάμ».
Στις 20 Ιουλίου 2015, εκατοντάδες νέοι από διάφορες αριστερές οργανώσεις της Τουρκίας έφταναν στην πόλη Σούρουτς στην τουρκο-συριακή μεθόριο. Θα συνέχιζαν το ταξίδι τους στη Κομπάνε με στόχο να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της «θρυλικής πόλης», σύμβολο της αντίστασης της κουρδικής αριστεράς ενάντια στην πολιορκία του Ισλαμικού Κράτους. Στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης ο βομβιστής αυτοκτονίας ενεργοποίησε τον τρόμο… 32 νεκροί και δεκάδες τραυματίες. Λίγες μέρες μετά οι αρχές αποκάλυψαν ότι ο τζιχαντιστής που σκόρπισε το θάνατο αυτοκτονώντας ήταν ο Abdurrahman A. … από την πόλη Αντιγιαμάν, στενός φίλος του Orhan G. … μαζί «στρατολογήθηκαν» στο θάνατο από τον Muhammet Gazi D.
Και μια λεπτομέρεια… Διαχειριστής της «εστίας του Ισλάμ» στην εν λόγω περιοχή που παρεμπιπτόντως απαγορεύτηκε η λειτουργία της λόγω έλλειψης «πολεοδομικών αδειών» (!), ήταν ο 25χρονος Yunus Emre A. Στενός φίλος του Orhan G. και ο μεγάλος αδερφός του AbdurrahmanA. Εδώ και λίγες μέρες ο νεαρός Yunus είναι «άφαντος»… όπως και ο αδελφός του πριν τον ανακαλύψει η αστυνομία και πριν τον αφήσει ελεύθερο…
Ίσως τελικά οι μικρές ιστορίες να είναι αυτές που αποκαλύπτουν την εικόνα της γεωπολιτικής και των βαθύτερων στρατηγικών επιλογών σε μια περιοχή που φλέγεται. Κάπως έτσι μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, η Τουρκία έπαψε να αποτελεί ένα έδαφος στο οποίο οι ακραίες θρησκευτικές ομάδες χτυπούσαν τη Δύση ή ότι αντιλαμβάνονταν ως δυτικό… Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι εξελίξεις στη Συρία μετέτρεψαν την ίδια την Τουρκία σε στόχο της τρομοκρατίας, η οποία βεβαίως δεν έχει «αόριστους και ουδέτερους αποδέχτες», αλλά επικεντρώνεται ενάντια στον πιο συνεπή της αντίπαλο.
Πηγές:
İdris Emen, “Adıyaman-Suriye cihat hattı”, Radikal, 29.9.2013
İdris Emen, “Ankara saldırısını Dokumacılar mı yaptı?”, Radikal, 12.10.2015
Ezgi Başaran, “Devlet o failleri bulmuştu, zafiyet de yoktu! Bi daha düşünün!”, Radikal, 12.10.2015
Murat Yetkin, “Parmaklar İŞİD’e uzanırken…”, Radikal, 13.10.2015
Γράφει: Νίκος Μούδουρος
