Η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε στις 16 Αυγούστου το 1960.Με ομόφωνη απόφαση του, τον Ιούλιο του 1963, το –δικοινοτικό τότε- Υπουργικό Συμβούλιο μετέθεσε τον εορτασμό της επετείου της κυπριακής ανεξαρτησίας στην 1η του Οκτώβρη.
Αυτή η πληροφορία δεν ήταν γνωστή σε μένα, όταν λίγο πριν την αλλαγή χιλιετίας, νεοδιόριστος δάσκαλος τότε, έψαχνα υλικό για μια σχολική εορτή για τα «γενέθλια της Κυπριακής Δημοκρατίας». Αυτό που ήξερα με σιγουριά ήταν ότι η ανεύρεση παλαιότερου υλικού για οργάνωση σχολικής γιορτής για την 1η του Οκτώβρη ήταν δύσκολη υπόθεση. Σε αντίθεση με άλλες, πιο καθιερωμένες σχολικές γιορτές όπως η 25η Μαρτίου ή η 28η Οκτωβρίου, η 1η Οκτωβρίου στεκόταν απογυμνωμένη σχεδόν πλήρως από υλικό, ενθουσιασμό και πρωτοτυπία.
Κάθε δημοκρατία, ή εν πάση περιπτώση κάθε χώρα που εγκαθιδρύεται γεννά μαζί της και μια σημαία. Η κυπριακή σημαία σχεδιάστηκε από τον Τουρκοκύπριο καλλιτέχνη Ισμέτ Γκουνέι . Αυτή την πληροφορία την είχα ακούσει κάπου, αλλά μου διέφευγε το όνομα του καλλιτέχνη. Τότε, τη δεκαετία του 1990, οι μηχανές αναζήτησης δεν ήταν διαθέσιμες, οπότε ο μόνος χώρος αναζήτησης πληροφοριών ήταν οι σχολικές βιβλιοθήκες. Σ’ αυτές υπήρχε πληθώρα υλικού για εθνικούς αγώνες και ήρωες, όμως εξέλιπαν οποιεσδήποτε αναφορές σε τουρκοκύπριους καλλιτέχνες ή σχεδιαστές σημαιών. Θα μπορούσε αυτή η σημαία «άγνωστης προέλευσης» να αποτελέσει υλικό για εορτασμού;
Οι –εθνικές- σχολικές γιορτές διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα. Όλοι ξέρουμε ότι έχουν αξία περισσότερο συναισθηματική, παρά γνωσιολογική. Εμφυσούν αξίες και ιδανικά, μα πάνω απ’ όλα δεσμεύσεις σε κοινότητες ομάδων και έθνη (εξ ου και αποκαλούνται εθνικές). Το δράμα της 1ης Οκτωβρίου είναι ότι δεν μπόρεσε να περάσει το κατώφλι που θα την έκανε εθνική γιορτή. Η Δημοκρατία που γέννησε αντικρίστηκε με αμφιθυμία από τους πολίτες της και η σημαία της –όπως είπε γνωστός πολιτικός- ήταν μια σημαία για την οποία κανείς δεν θα έχυνε το αίμα του . Θα μπορούσε αυτή η αποστειρωμένη επέτειος, χωρίς αναφορές σε εθνική λύτρωση να μεταφέρει οποιοδήποτε συναισθηματικό φορτίο;
Με τους πιο πάνω προβληματισμούς αποφάσισα εκείνο το φθινόπωρο να γράψω ένα παιδικό ποιηματάκι για την επέτειο της 1ης Οκτωβρίου, αφιερωμένο στην Κυπριακή σημαία. Ασήμαντο σχεδόν από κάθε άποψη, αν αναλογιστεί τα χιλιάδες παιδικά ποιήματα που κυκλοφορούν, πολλά εκ των οποίων είναι εξαιρετικής ποιότητας. Ίσως η μόνη συνεισφορά του είναι ότι αναφέρεται σε μια σημαία-την δική μας- που δεν αγαπήθηκε όσο της άξιζε, όπως της έπρεπε και όταν το χρειαζόταν. Μια σημαία που θα μπορούσε, αφού της αποστερήθηκε η αναφορά σε έθνη, να συγκεφαλαιώσει ιδανικά ισότιμα, αν όχι υψηλότερα των παραδοσιακών «εθνικών ιδεωδών».
Ύμνος στην κυπριακή σημαία
Το κίτρινο, το πράσινο και τ’ άσπρο
κλαδί ελιάς, στη μέση το νησί
την Κύπρο μας δηλώνεις μες στον κόσμο
ως κράτος ανεξάρτητο εσύ.
Σημαία κυματίζεις με καμάρι
κι εγώ με σκέψη στέκω και θωρώ
τριγύρω το νησί τ’ αγαπημένο
και για τις μέρες που θα’ ρθούνε λαχταρώ.
Νησί μου πάντα θέλω να βαδίζεις
σ’ αγώνες της ζωής ειρηνικούς
το χέρι ανοικτόκαρδα ν’ απλώνεις
σε όλου του πλανήτη τους λαούς.
Σημαία της πατρίδας πλάι στις άλλες
Κυμάτισε στ’ ανέμου την πνοή
και σ’ όλα τα παιδία που σε κοιτάνε
ελπίδες δώσε για καλύτερη ζωή!
