Πολλά παράλογα συμβαίνουν κατά καιρό στα πολιτικά δρώμενα της ΕΕ, ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και συγκεκριμένα η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, συζητάει πλέον την τελευταία επινόηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε επίπεδο μεταναστευτικής πολιτικής, την νομοθετική πρόταση επονομαζόμενη "έξυπνα σύνορα". Ο οργουελικός αυτός χαρακτηρισμός θα μπορούσε να είναι αστείος, εάν η ΕΕ δεν διένυε την υπαρξιακή κρίση που διανύει, αν τόσες χώρες της ΕΕ δεν είχαν τα προβλήματα που έχουν τα οποία πολλαπλασιάζονται και βαθαίνουν. Και για το λόγο αυτό πολλοί ήδη αντιδρούν στην προσπάθεια αυτή, υποστηρίζοντας δικαίως πως πρόκειται για μια ιδέα δαπανηρή, παρεμβατική και χωρίς ουσιαστικά οφέλη.
Η νέα φιλοδοξία λοιπόν της Επιτροπής και όσων υποστηρίζουν αυτήν την πρόταση, είναι με την βοήθεια της τεχνολογίας να δημιουργήσουν σύνορα τα οποία θα είναι τόσο "έξυπνα" που θεωρητικά θα απλουστεύουν την διέλευση συγκεκριμένου προφίλ αλλοδαπών, αλλά κυρίως θα καταγράφουν πλήρως ποιος εισέρχεται και ποιος εξέρχεται από τα σύνορα της ΕΕ. Πρόκειται λοιπόν για δύο συστήματα, αφενός ένα σύστημα καταχώρισης ταξιδιωτών, που θα επιτρέπει σε ορισμένους συχνούς ταξιδιώτες από τρίτες χώρες (όπως επιχειρηματίες) να εισέρχονται στην ΕΕ με απλουστευμένους ελέγχους; και αφετέρου ένα σύστημα εισόδου/εξόδου που θα καταγράφει σε μια τεράστια βάση δεδομένων πότε εισήλθε κάποιος στην ΕΕ, πότε εξήλθε από πού.
Δικαίως έχει κανείς την αίσθηση πως ήδη ελέγχονται αυτά τα στοιχεία. Πράγματι, ήδη υπάρχει έλεγχος και σχετική βάση δεδομένων με τους υπηκόους τρίτων χωρών που ζητάνε βίζα, με εκείνους των οποίων γίνεται δεκτή και εκείνων των οποίων απορρίπτεται. Και όσο για τις εξόδους ο έλεγχος γίνεται χειρόγραφα με σφράγιση ταξιδιωτικών εγγράφων. Οπότε η πρώτη υποτιθέμενη χρησιμότητα του συστήματος αυτού είναι στατιστική, να έχει δηλαδή η ΕΕ μια ακριβή εικόνα των μετακινήσεων των υπηκόων τρίτων χωρών στην ΕΕ και κυρίως μία ακριβή εικόνα του πόσοι και ποιοι ενώ έπρεπε να έχουν αποχωρήσει δεν το έπραξαν, καθιστάμενοι συνεπώς παράνομοι. Γιατί σύμφωνα με την Επιτροπή μεγάλο ποσοστό παράνομων μεταναστών είναι άτομα που εισήλθαν μεν νόμιμα αλλά δεν έφυγαν όταν έπρεπε. Το σύστημα θα καταγράφει επίσης και εκείνους που δεν χρειάζονται βίζα για να εισέλθουν και που θεωρητικά δεν αποτελούν κίνδυνο "παράτυπης μετανάστευσης". Αλλά και εδώ η Επιτροπή διατηρεί τις επιφυλάξεις της, θεωρώντας πως αν διαπιστωθεί πως υπήκοοι συγκεκριμένης χώρας παραμένουν παράνομα τότε η χώρα αυτή θα μπορεί να μπει στην μαύρη λίστα με υποχρέωση για έκδοση βίζα, σενάριο ακραίο και απίθανο.
Μέχρι εδώ όλοι συμφωνούν πως το όφελος των στατιστικών δεν αξίζει τον προϋπολογισμό άνω του 1 δις ευρώ που υπολογίζεται και που σίγουρα θα ξεπεραστεί κατά πολύ, όπως συμβαίνει κάθε φορά με τέτοιου είδους εγχειρήματα. Εδώ η Επιτροπή αντιτείνει ότι και ο εντοπισμός ατόμων που παραμένουν παράτυπα θα γίνει πιο εύκολος όταν η αστυνομία κατά τη διάρκεια "τυχαίων ελέγχων" μπορεί τυχαίως να βρει κάποιον από αυτούς. Ερωτώνται λοιπόν πολλοί, ακόμη κι αν ήθελε κανείς να εντοπίσει αυτούς τους ανθρώπους, τι όφελος θα υπήρχε στο να ξέρει απλώς τα ονόματα τους αφού μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε στην ΕΕ;
Αυτό λοιπόν το εντελώς παράλογο σύστημα παρουσιάζουν ως "έξυπνο" και είναι διατεθειμένοι να δώσουν δισεκατομμύρια, την ίδια εποχή που η ανεργία μαστίζει τις χώρες μας, που η εκπαίδευση, η υγεία και η έρευνα πλήττονται από αλλεπάλληλες περικοπές, που τα δικαιώματα πετιούνται. Για ένα σύστημα που και οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιχειρήσει ανεπιτυχώς και που στην εξίσωση πρέπει να προσθέσει κανείς το διοικητικό βάρος, ειδικά για μικρές χώρες, και φυσικά το θέμα των προσωπικών δεδομένων. Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων έχει ήδη χαρακτηρίσει αδικαιολόγητη την πρόταση και δυσανάλογη την αποθήκευση τεράστιων ποσοτήτων προσωπικών δεδομένων σε μία ακόμα βάση δεδομένων για ένα πρόβλημα που λύνεται με υπάρχοντα συστήματα. Και σημείωσε την επικίνδυνη τάση πρόσβασης από τις αρχές σε προσωπικά δεδομένα ατόμων που δεν είναι καν ύποπτα διάπραξης παράνομων πράξεων.
Το γιατί λοιπόν κάποιοι επιμένουν με την πρόταση αυτή και ποιοι θα επωφελούνται από την εφαρμογή της είναι άλλη ανάλυση, αλλά σε κάθε περίπτωση μία από τις βασικές αρχές νομοθέτησης εκ μέρους της ΕΕ είναι η αρχή της προστιθέμενης αξίας. Η αρχή αυτή εν προκειμένω απουσιάζει, ειδικά συσχετιζόμενη με το κόστος και τις συνέπειες σε επίπεδο προστασίας των δεδομένων και ποινικοποίησης των αλλοδαπών με υποτιθέμενο στόχο όλο και περισσότερο ασφάλεια. Έχουμε δηλαδή δαπανηρές λύσεις για προβλήματα που δεν ξέραμε ότι είχαμε, σε αντίθεση με ανεπάρκεια λύσεων στα προβλήματα που ξέρουμε πως έχουμε.
Γράφει: Κυριάκος Τριανταφυλλίδης
