Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να τονιστεί πως η τουρκοϊσραηλινή συμφωνία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.
Αντιθέτως ήταν αναμενόμενη, αφού σιγά σιγά φτιάχνεται το παζλ μιας ενεργειακής περιφερειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο εδώ και καιρό βρίσκεται στα σκαριά.
Με την τουρκοϊσραηλινή προσέγγιση καταρρέει παράλληλα η λανθασμένη εκτίμηση ότι η Κύπρος, η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, θα μπορούσαν να συνομολογήσουν μια συμμαχία εις βάρος των τουρκικών συμφερόντων με την ψευδαίσθηση ότι αυτή η συμμαχία θα μας οδηγήσει στην ιδανική λύση του κυπριακού που θα ήθελε η ελληνοκυπριακή κοινότητα, αγνοώντας μάλιστα τις ανησυχίες της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Η Τουρκία είναι μια μεγάλη δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου και δεν μπορεί να μείνει εκτός των γεωπολιτικών εξελίξεων και των συνεργασιών στην περιοχή. Εξάλλου η Τουρκία λόγω και της γεωπολιτικής της θέσης είναι η χώρα εκείνη που μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη υποδομή για εξαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη. Παράλληλα είναι από μόνη της μια τεράστια αγορά για την πώληση του φυσικού αερίου της περιοχής.
Παρόλα αυτά η συμφωνία Ισραήλ – Τουρκίας μας δίνει μια ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τα «εμπλεκόμενα συμφέροντα» για να οδηγηθούμε σε σωστή λύση του κυπριακού στη βάση της δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία θα απελευθερώσει το νησί και παράλληλα θα καθησυχάσει τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων. Ο λόγος είναι απλός.
Ο πιο εύκολος δρόμος μεταφοράς του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Τουρκία και από εκεί στην Ευρώπη, είναι η Κύπρος. Ουσιαστικά η Κυπριακή Δημοκρατία και η Κυπριακή ΑΟΖ αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του παζλ της περιφερειακής ενεργειακής συνεργασίας στην περιοχή. Τα «εμπλεκόμενα συμφέροντα» μπορούν να αξιοποιηθούν υπό την εξής μορφή: Λόγω του ότι η όποια συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου-Ελλάδας-Τουρκίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με λύση του κυπριακού, για πρώτη φορά συμφέρει στην Τουρκία να λυθεί το πρόβλημα. Παράλληλα συμφέρει και σε μας αφού θα απελευθερωθεί το νησί μας.
Η ανεύρεση των υδρογονανθράκων στην λεκάνη της Λεβαντίνης διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για σύγκλιση των συμφερόντων της Κύπρου με την Τουρκία. Το γεγονός αυτό δίνει στην Τουρκία την επιλογή να εξετάσει τη δυνατότητα μιας νέας πολιτικής περιφερειακής οικονομικής συνεργασίας με σημαντικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, οι οποίες έχουν ενεργειακά αποθέματα, σε αντίθεση με αυτήν. Οι συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας με Ισραήλ, Αίγυπτο και Ελλάδα δίδουν στην Τουρκία δύο επιλογές. Είτε αυτό της σύγκρουσης με όλους, τη στιγμή που έχει ήδη ανοικτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή, είτε της συνεργασίας με όλους. Με απλά λόγια η Τουρκία μπορεί να επιλέξει κατά πόσο θα ιεραρχήσει τις ενεργειακές της ανάγκες και τη γεωπολιτική της αναβάθμιση ως ενεργειακού κόμβου πιο πάνω από το να κατέχει παράνομα το 38% μια χώρας μέλους της ΕΕ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία βγαίνει κερδισμένη και με τις δύο επιλογές. Η Κυπριακή Δημοκρατία όμως μόνο σε περίπτωση σωστής λύσης και ανατροπής της κατοχής.
Το ζητούμενο βέβαια είναι η σωστή λύση του κυπριακού στη βάση ενός εφικτού στόχου υπό τη μορφή της δικοινοτικής ομοσπονδίας, που θα λαμβάνει υπόψη βασικές αρχές και αξίες της ΕΕ αλλά και την πολιτική ισότητα και τις πραγματικότητες που δημιουργήθηκαν μετά από 42 χρόνια κατοχής και διαχωρισμού.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο εύλογα θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς κατά πόσο μια συνεργασία με την Τουρκία μας καθιστά εξαρτώμενους σ’ αυτήν. Αυτό δεν μπορεί να ισχύει. Η ενεργειακή και οικονομική συνεργασία που θα δημιουργηθεί δεν θα είναι μόνο θέμα Κύπρου-Τουρκίας αλλά θα είναι μια ευρύτερη συνεργασία που θα περιλαμβάνει τόσο το Ισραήλ, όσο και την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Πιθανόν και άλλες χώρες της περιοχής. Στην εξίσωση θα προστεθούν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες υδρογονανθράκων και η ΕΕ, η οποία ουσιαστικά θα διασφαλίζει την σταθερότητα της περιοχής, αφού θα επηρεάζεται και η ίδια. Η αλληλοεξάρτηση όλων υποχρεώνει όλους να ενεργούν μέσα σε πλαίσια ειρηνικής συνύπαρξης έτσι ώστε να διασφαλίζεται ένα ασφαλές περιβάλλον στην περιοχή προς όφελος των οικονομικών προοπτικών που δημιουργούνται. Η Τουρκία είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνη μέσα από αυτή τη συνεργασία και χωρίς τα τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο παρά χωρίς τη συνεργασία αυτή και με τα κατοχικά στρατεύματα μέσα στο σπίτι μας.
Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι καλούνται να αξιοποιήσουν τα «εμπλεκόμενα συμφέροντα» όχι για να πετύχουν την ιδανική λύση που ονειρεύεται η κάθε κοινότητα ξεχωριστά αλλά για να πετύχουμε μια λειτουργική και βιώσιμη λύση ομοσπονδίας που να παρέχει ασφάλεια σε όλους. Μόνο τότε θα βρεθεί και η Τουρκία κάτω από την πίεση μιας τέτοιας συμφωνίας και έχοντας υπόψη αυτά που μπορεί να κερδίσει και η ίδια, να συγκατανεύσει προς την επίτευξη μια σωστής λύσης του κυπριακού.
Γράφει: Γιώργος Σταματίου
