Επικήδειος για τον Κώστα Παπαμαρκίδη
Κανένας άνθρωπος δεν μπόρεσε να κερδίσει το θάνατο, αλλά όλοι μπορούμε να κερδίσουμε τη ζωή. Είναι ύψιστη τιμή για ένα άνθρωπο, την ώρα του αναπόφευκτου τέλους, να μπορεί να κοιτάξει πίσω και να δύναται να διαπιστώσει ότι έζησα, πρόσφερα, αγωνίστηκα, δημιούργησα. Δεν τη σπατάλησα τη ζωή μου «μες την πολλή συνάφεια του κόσμου…».
Αποχαιρετώντας σήμερα τον Κώστα Παπαμαρκίδη, τον ηθοποιό, τον άνθρωπο, τον προοδευτικό συμμέτοχο της κοινωνίας μας, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι αποχαιρετούμε ένα άνθρωπο που έφυγε πλήρης ημερών. Ένα καταξιωμένο ηθοποιό, που απέδειξε μεταξύ άλλων, ότι η κωμωδία και η σάτιρα είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Ένα καλοσυνάτο, μειλίχιο άνθρωπο, με ήθος και ταπεινότητα, που όπως τα μάτια του, έτσι και η ψυχή του λαμποκοπούσαν πάθος για τη ζωή, ομορφιά, χαρά και ευτυχία. Ένα καλλιτέχνη, που όπως κάθε γνήσιος καλλιτέχνης, δεν έζησε αποκομμένος από τα προβλήματα, τα αιτήματα, τους αγώνες και τα ερωτήματα της εποχής του. Με συμμετοχή, άποψη και μια κοσμοθεωρία ζωής που τον συντρόφευσε σε όλη του τη ζωή.
Ο Κώστα Παπαμαρκίδης περπάτησε για πρώτη φορά στο σανίδι, το 1949, στην Αναγέννηση Παλλουριώτισσας, στην παράσταση «Σιωπηλή Γυναίκα», δίπλα από τον πρωταπόστολο του κυπριακού θεάτρου, Βλαδίμηρο Καυκαρίδη, το Βατυλιώτη, τον Παναγιώτη Παύλου, το Νίκο Εφραίμ και άλλους. Η δεκαετία του ¨40 στην Κύπρο είναι μια δεκαετία πολιτιστικού και δημιουργικού οργασμού. Όπως σημειώνει ο Κατσούρης στο δεύτερο του τόμο για το θέατρο στην Κύπρο, το εργατικό, συντεχνιακό θέατρο ξεκινά τη δεκαετία του ’20 και φουντώνει στη δεκαετία του 40. Μέσα σε μια περίοδο διαπάλης ιδεών και δημιουργικότητας μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάνω αυτή την παρατήρηση για να σκεφτούμε ποια εποχή γέννησε τον Κώστα Παπαμαρκίδη και τόσους άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες τότε και πως επηρέασε τα χαρακτηριστικά τους. Το Θέατρο για τον Παπαμαρκίδη, το Βλαδίμηρο, το Νικολαΐδη και τόσους άλλους, δεν ήταν ούτε μόνο επάγγελμα, ούτε μονοδιάστατο πάθος. Ήταν κοινωνική παρέμβαση, συλλογική δημιουργία και ευθύνη απέναντι στην κοινωνία. Μια πολύ σοβαρή υπόθεση.
Είπε μετά το θάνατο του Βλαδίμηρου Καυκαρίδη, ο Κώστας Παπαμαρκίδης: «αγάπησε το θέατρο μέσα στον εαυτό του, όχι τον εαυτό του μέσα στο θέατρο». Αυτό! Ακριβώς αυτό πρέπει σήμερα να λεχθεί για τον αγαθό γίγαντα της κυπριακής σάτιρας και κωμωδίας, τον Κώστα Παπαμαρκίδη. «Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί και όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας». Η ρήση του Κάρολου Κουν υπήρξε η καθοδηγητική φιλοσοφία για τους πρωτεργάτες του σύγχρονου κυπριακού θεάτρου, μεταξύ των οποίων και ο Κώστας Παπαμαρκίδης.
Ο κάθε ένας από εμάς σε αυτή την αίθουσα έχει πολλές θύμησες να τριγυρίζουν στο μυαλό του ετούτη τη στιγμή. Συνάδελφοι, οικογένεια, φίλοι, εκτιμητές του έργου του. Λέγεται ότι ο εξαίρετος κωμικός μπορεί να σε κάνει να χαμογελάσεις στα πρώτα δευτερόλεπτα της παρουσίας του, χωρίς να ξεκινήσει να μιλά. Ο Κώστας Παπαμαρκίδης όχι μόνο πάνω στη σκηνή, αλλά και στην καθημερινή του ζωή σκορπούσε γενναιόδωρα αγάπη, γέλιο, ευφορία. Στο θέατρο επιθεώρησης τον θυμόμαστε μαζί με τον Μαυρομάτη να ψυχαγωγεί γενιές ολόκληρες. Στην τηλεόραση να καθηλώνει. Προσωπικά τον θυμάμαι με τη μοτορούα του να τριγυρνά στην Παλλουριώτισσα, στην αγορά του ΟΧΙ, στη Στασίνου (πάροδος στην Ανδροκλέους ήταν τα γραφεία μας) και να σταματά ακομπλεξάριστα σε όποιο του φώναζε στο δρόμο, και ήταν πολλοί, και μετά από δευτερόλεπτα να γελούν και να χαμογελούν. Από το λαό για το λαό. Όπως όλοι οι μεγάλοι της τέχνης.
Αποχαιρετούμε λοιπόν ένα σπουδαίο άνθρωπο, ένα θαυμάσιο καλλιτέχνη, τον αγαθό γίγαντα της κυπριακής κωμωδίας. Ένα σύντροφο και συναγωνιστή. Ένα από αυτούς που εκπλήρωσαν το χρέος προς τον Άνθρωπο και την Ανθρωπότητα, την κοινωνία μας. Ένα από τους μεγάλους που άφησαν το στίγμα τους, άφησαν το αποτύπωμά τους στην κοινωνία. Αιωνία σου η μνήμη Κώστα Παπαμαρκίδη. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει. Θα σε θυμόμαστε πάντα μέσα από την καρδιά μας και ένα χαμόγελο στα χείλη.
Γράφει: Χρίστος Χριστοφίδης
