Περί Σκοταδισμού και Τέχνης. Του Αντρέα Καυκαλιά

lisaandresΣτην μεγαλόνησο, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου δραστηριότητα η οποία δειλά-δειλά αισιοδοξεί να τοποθετήσει την Κύπρο σε ένα καλλιτεχνικό χάρτη, πολύ πέραν των λιλιπούτιων εγχώριων συνόρων της.

Μεταξύ άλλων, αξιέπαινες είναι οι προσπάθειες των cheapartevents που πλέον έχουν γίνει θεσμός, και η πολύ πρόσφατη όμορφη, φιλόδοξη πρωτοβουλία της LarnacaBiennale 2018. H κινητικότητα όμως αυτή, δυστυχώς, βρίσκεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τον τρόπο που η επίσημη πολιτεία επιμένει να αντιλαμβάνεται την ευρύτερη έννοια της τέχνης και την επίδρασή της στο μέσο πολίτη. Η επίσημη πολιτεία και συγκεκριμένα το Υπουργείο Παιδείας, σε ένα άνευ προηγουμένου πισωγύρισμα, φαίνεται ότι προκρίνει μια μονοδιάστατη ελληνοκεντρική θεοκρατική παιδεία σε βάρος των καλών τεχνών, της μουσικής και των ξένων γλωσσών και αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στον κατακερματισμό των ωρών και τον περιορισμό της επιλογής- των μαθημάτων αυτών-  από τους μαθητές. (Αλήθεια, θα ήταν ευχής έργο εάν ο Πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ Δημήτρης Ταλιαδώρος ωρυόταν, έστω και στο ήμισυ, κατά της παύσης όλων αυτών των καθηγητών που αποτελούν τα πρώτα θύματα της συγκεκριμένης πολιτικής όπως ωρύεται κατά της ‘βεβήλωσης’ κάποιων reproductions αρχαιοελληνικών αγαλμάτων.)

Ευκαιρίας δοθείσης αυτού του παροξυσμού, είναι χρήσιμο, έστω και με ένα αιώνα καθυστέρηση, από την πρώτη τέτοιου είδους συζήτηση που έγινε με την γέννηση του μοντερνισμού, να ανοίξει και στην δική μας κοινωνία μια δημόσια συζήτηση για το τί είναι τέχνη και ποια η επίδρασή της στον πολίτη.

Προσωπικά, οι απαιτήσεις μου ως προς τον τρόπο που η τέχνη διδάσκεται και προσεγγίζεται εν έτει 2017, είναι συγκεκριμένες:

Πρώτα-πρώτα ο ουσιαστικός ρόλος της τέχνης σε μια κοινωνία που σέβεται τον εαυτό της, που θέλει να προοδεύει και να παράγει πολίτες με κριτήριο, με βίωμα, που μπορούν να συζητούν χωρίς να σκανδαλίζονται και να δακτυλοδείχνουν, είναι απαραίτητο να σταματήσει να είναι μόνο εγκωμιαστικός και αμιγώς αισθητικός.

Ένα κομμάτι της τέχνης πρέπει να είναι ερειστικό και προβοκατόρικο. Να προκαλεί, να σπάζει ταμπού και προκαταλήψεις. Να μην λιβανίζει αλλά να επανεξετάζει, να μην πιστεύει αλλά να ερευνά. Να εξερευνά. Να μην προσκυνά και κάποιες φορές να φτύνει. Να χτίζει δρόμους ανοίγοντας μυαλά.

Τέχνη δεν είναι τα αγάλματα μέσα στα μουσεία και οι καμβάδες μέσα στα ατελιέ, αλλά η συζήτηση που γίνεται εξαιτίας τους. Τέχνη είναι γέφυρες, όχι βιτρίνες.

Τέχνη, σίγουρα, δεν είναι αυτός ο συντηρητικός επαρχιωτισμός. Αυτός ο σκοταδισμός, που όπως επιχείρησαν να επιβάλουν σ’εμάς, οι ίδιοι δεινόσαυροι, με τον ίδιο δασκαλίστικο αυταρχισμό, θέλουν να επιβάλουν και στα παιδιά μας.

Xωρίς τέχνη  οι άνθρωποι δεν είναι απλά σκυθρωποί, θα είναι για πάντα ημιτελείς. Όπως λέει και ο Μπρεχτ:

‘Η τέχνη δεν είναι ο καθρέπτης που αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, αλλά η σφύρα που τη διαμορφώνει. ‘

Ο μοναδικός τρόπος να αντιμετωπίσει η  Κύπρος  το σκοτάδι στο οποίο διέρχεται λόγω του κάρβουνου που τρώει, είναι μια σπίθα. Μια σπίθα για να γίνει παρανάλωμα του πυρός. Μια σπίθα που θα φωτίσει τους λαμπερούς και θα ξεπαστρέψει μια και καλή τους καμένους που επιμένουν μετά από τόσες δεκαετίες να βρίσκονται εκεί αγκιστρωμένοι, να μας κουνούν το δάκτυλο και να μας ‘νουθετούν’.

Γράφει: Αντρέας Καυκαλιάς




Φωτογραφία της ημέρας

puppuupa

Οτσοπί, Φλόριντα, ΗΠΑ: Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις και η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας Κρίστι Νόεμ περιηγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του «Alligator Alcatraz», μιας νέας φυλακής κράτησης μεταναστών στην απομονωμένη περιοχή των Έβεργκλεϊντς της Φλόριντα. Σε συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την επίσκεψη, ο Τραμπ απαξίωσε τις ανησυχίες για τις συνθήκες διαβίωσης στην περιοχή, όπου ο δείκτης θερμότητας τον Ιούλιο συχνά ξεπερνά τους 37,8°C. «Μπορεί να είναι τόσο καλό όσο το αυθεντικό Αλκατράζ. Λίγο αμφιλεγόμενο, αλλά δεν με νοιάζει καθόλου», δήλωσε. Andrew Caballero-Reynolds/AFP/Getty Images

Ήξερες ότι...

Η πανούκλα, ο λιμός, το τέλος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και ο Μεσαίωνας οφείλονται στη διαστημική σκόνη ενός κομήτη που πέρασε κοντά από τη γη, σύμφωνα με τον Μάικ Μπέιλ, αυθεντία παλαιο-οικολογίας!

Newsletter

Σήμερα


Τρίτη
8
Ιουλίου
2025
Παγκόσμια Ημέρα Αλλεργίας

Γιορτάζουν : Θεόφιλος, Φιλιώ, Προκόπιος, Προκόπης, Προκοπία

1497
Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Βάσκο ντα Γκάμα αποπλέει από τη Λισαβώνα με προορισμό την Ινδία.
1656
Κατά την Α Σταυροφορία, 15.000 Χριστιανοί στρατιώτες βαδίζουν γύρω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ.
1908
Συνάπτεται σκληρή μάχη μεταξύ 150 Βουλγάρων Κομιτατζήδων και των ανταρτικών σωμάτων των Εμμ. Νικολούδη, Βολάνη και Καραβίτη στο ύψ. Πιπερίτσα του όρους Καϊμακτσαλάν, με αποτέλεσμα την άτακτη υποχώρηση των Κομιτατζήδων που είχαν 28 νεκρούς. Μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής τους Πογόντσες.
1990
Η Δυτική Γερμανία (νυν Γερμανία) κατακτά το παγκόσμιο κύπελλο στο ποδόσφαιρο κερδίζοντας στη Ρώμη την Αργεντινή με 1-0. Το νικητήριο γκολ σημειώνει ο Αντρέας Μπρέμε με πέναλτι 5 λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα.