9η Ιουλίου: Μνημόσυνο για το Νέο Σύστημα Διορισμών. Των Μιχάλη Αλεξόπουλου και Αναστασίας Μαγίδου

Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από την «ιστορική μέρα» που έφερε την «άνοιξη της παιδείας» στον τόπο μας.

Την ψήφιση του πολυδιαφημισμένου Νέο Συστήματος Διορισμών, με την απλόχερη προσφορά ελπίδας σε ανυποψίαστους υποψήφιους! Τη μέρα που τα πολιτικά συμφέροντα είχαν υπερισχύσει της λογικής, της ηθικής και της δικαιοσύνης. Είναι δε ξεκάθαρο πως το ΝΣΔΕ είχε ως αποκλειστικό στόχο την εξυπηρέτηση συμφερόντων, τόσο σε σχέση με τους μηχανισμούς ετοιμασίας των υποψηφίων, όσο και των πανεπιστημίων που αναζητούσαν εναγωνίως τρόπους να αναζωογονήσουν κορεσμένους κλάδους.  Η 9η Ιουλίου, κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «μαύρη μέρα» για την παιδεία της Κύπρου. Ακόμα μια κηλίδα στα όσα στρεβλά ταλανίζουν την δύσμοιρη κυπριακή εκπαίδευση. Η λίστα με τις παραδοξότητες και τις προχειρότητες του ΝΣΔΕ που αξίζει να μνημονεύεται είναι μακρά…

Επιλογή των «αρίστων»: Η καραμέλα της επιλογής των αρίστων με το πλέον αξιοκρατικό σύστημα, που είχε χρησιμοποιηθεί κατά κόρον ήταν και είναι άτοπη μιας και δεν στηρίζεται σε κανένα επιστημονικό κριτήριο. Δεν μπορούν να αποδοθούν ποσοτικά, οι ικανότητες και δυνατότητες ενός επαγγελματία με ποιοτικά χαρακτηριστικά. Το Υπουργείο Παιδείας σε καμιά περίπτωση δεν κατάφερε να στηρίξει το όλο εγχείρημα με επιστημονικά δεδομένα, παρά το γεγονός πως τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην όλη διαδικασία κατέχει η εξέταση. Αγνοήθηκε επίσης, η εμπειρία των εκπαιδευτικών που ήδη βρίσκονται στα σχολεία, αφού η βαρύτητά της είναι αντιστρόφως ανάλογη με το σημαντικότερο κριτήριο που είναι οι εξετάσεις.  Στη Δημοτική Εκπαίδευση (Δάσκαλοι) παρακάθισαν στις εξετάσεις 953 υποψήφιοι και στον κατάλογο μπήκαν μόνο 218. Απέτυχαν 735 υποψήφιοι! Δηλαδή το ποσοστό επιτυχίας είναι 22,8%. Το εξωφρενικό της υπόθεσης είναι πως μέσα στα άτομα που έχουν αποτύχει, υπάρχουν περιπτώσεις που εξασφάλισαν 81.5 βαθμολογία στην εξέταση Γνώσης Ελληνικής Γλώσσας,  85.25 στο τεστ δεξιοτήτων, 31 στα ελληνικά και 22 στα μαθηματικά. Το άτομο αυτό με τη στείρα και κυνική συλλογιστική του αξιοκρατικού συστήματος απέτυχε και δεν είναι ικανό, άρα δεν μπορεί να ονομαστεί άριστος των αρίστων. Την ίδια ώρα, υπάρχει άτομο που έχει εξασφαλίσει 58 στην εξέταση Γνώσης Ελληνικής Γλώσσας,  62.75 στην εξέταση δεξιοτήτων, 27.5 στα Ελληνικά και 32 στα Μαθηματικά και έχει πετύχει. Τελικά ποιος μπορεί να θεωρηθεί άριστος;

Άγχος για εργοδότηση: Οι διαφορές μεταξύ των υποψηφίων, κυρίως λόγω των εξετάσεων, είναι μικρές και ρευστές. Εμφανέστατα, το κυρίαρχο στοιχείο καθορισμού των θέσεων, είναι η βαθμολογία στις εξετάσεις, αφού το 50% της συνολικής βαθμολογίας αναμενόταν να είναι καταλυτικός παράγοντας, πράγμα που διαφάνηκε και με τα αποτελέσματα του 2017. Το στοιχείο αυτό ξεκάθαρα δείχνει πως ουσιαστικά κανένας από αυτούς εξασφάλισε θέση, δεν μπορεί να νιώθει ασφαλής για την εργοδότησή του. Συνεπώς, το σύστημα αναγκάζει όλους του υποψηφίους να ξαναμπούν στη βάσανο των εξετάσεων και το 2019, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το ΥΠΠ φαίνεται να μην ενδιαφέρεται για το ανθρώπινο δυναμικό που εργοδοτεί μιας και οι εκπαιδευτικοί πλέον έχουν ημερομηνία λήξης και ενδεχομένως καθώς θα ασκούν τα καθήκοντά τους, θα αναγκάζονται να προετοιμάζονται για τις δαιδαλώδεις διαδικασίες εισδοχής στους επόμενους καταλόγους διορισίμων. Είναι τραγικό να αγνοείται το εργασιακό άγχος που αναπόφευκτα θα ζήσουν εκατοντάδες συνάδελφοι, την ίδια ώρα που θα αναμένεται από αυτούς να είναι παραγωγικοί. Δεν απαντάται επίσης το ερώτημα: κάποιος που το 2017 ήταν «άριστος» και εξασφάλισε θέση, το 2019 αν μείνει εκτός (στο ενδεχόμενο να τον ξεπεράσουν στους καταλόγους), θεωρείται πλέον μη ικανός και μη άριστος;

Εγκυρότητα και αξιοπιστία εξετάσεων: Το μόνο βέβαιο μέσα από την ανάγνωση των αποτελεσμάτων του 2017, είναι η αποτυχία των αξιολογικών εργαλείων να κάνουν τη δουλειά τους. Τα χαμηλά ποσοστά επιτυχίας καταδεικνύουν την προφανή αποτυχία των δοκιμίων να αξιολογήσουν σωστά. Το ίδιο και η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων, δείχνει πως τα δοκίμια δεν καταρτίστηκαν με επιστημονικό υπόβαθρο. Το 63% αποτυχίας στο σύνολο των υποψηφίων στις εξετάσεις διορισίμων του Υπουργείου Παιδείας σαφώς δεν τιμά πρώτα και κύρια τους θεματοθέτες. Τα δοκίμια σχεδιάστηκαν με λογική εξέτασης μαθητών και όχι επιστημόνων. Ενώ τα δοκίμια θα έπρεπε να περιλάμβαναν πρακτικές εφαρμογές γνωστικού περιεχομένου, ουσιαστικά αποτέλεσαν αξιολόγηση απομνημόνευσης πληροφοριών και επίλυση ασκήσεων.  Αγνοήθηκε πως η απλή απομνημόνευση γνώσεων δεν μπορεί από μόνη της και αποπλαισιωμένη να εντοπίσει τον ικανό εκπαιδευτικό.

Διαφάνεια: Οι κατάλογοι διορισίμων δεν είναι ονομαστικοί, τακτική που ακολουθείται διαχρονικά στους καταλόγους διοριστέων. Πρόδηλα προκύπτουν ζητήματα διαφάνειας και είναι εύλογη η καχυποψία και η παραφιλολογία που αναπτύσσεται. Υπάρχει αδυναμία σύγκρισης των υποψηφίων μεταξύ τους και είναι αδύνατον για κάποιον να ελέγξει, να αξιολογήσει, να διαπιστώσει αν έγινε η μοριοδότηση όπως έπρεπε. Ουσιαστικά ο καθένας μπορεί να δει πληροφορίες μόνο για τον εαυτό του και τίποτε άλλο. Αν ευνοηθεί κάποιος εκ παραδρομής από την μοριοδότηση, δεν μπορεί κανείς να το αντιληφθεί ούτε να προχωρήσει σε σχετική ένσταση προς την αρμόδια αρχή. Πάντως δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως τίθεται θέμα προσωπικών δεδομένων, ειδικά από τη στιγμή που στους καταλόγους διοριστέων δεν ισχύει τέτοια ευαισθησία. Μια άλλη παράμετρος οφθαλμοφανούς αδιαφάνειας, είναι το γεγονός πως οι εξεταζόμενοι δεν έχουν δικαίωμα ένστασης, αλλά ούτε και πρόσβαση στα εξεταστικά τους δοκίμια.

Νομικά θέματα: Η προχειρότητα με την οποία το Υπουργείο Παιδείας προώθησε την αλλαγή του συστήματος πρόσληψης εκπαιδευτικών, αγνοώντας νομοθεσίες και έγκυρα νομικά επιχειρήματα ή αποφάσεις (καθεστώς αορίστου χρόνου), άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, με δεδομένο πλέον πως το κράτος μπαίνει σε νομικές διαμάχες για τις επόμενες δεκαετίες, οι οποίες ενδεχομένως να του κοστίσουν εκατομμύρια.

Διαδικασία, φιάσκο: Κατά τη διεξαγωγή των εξετάσεων, προέκυψε το φιάσκο της διαρροής θεμάτων, αφήνοντας ανεπανόρθωτα εκτεθειμένο το Υπουργείο Παιδείας και την Υπηρεσία Εξετάσεων, για το κατά πόσο είναι αδιάβλητες οι εξετάσεις και για το κατά πόσον τα θέματα κυκλοφορούν χωρίς έλεγχο και με πρόσβαση σε ημέτερους. Είδε το φως της δημοσιότητας επίσης, πιθανή διασύνδεση του καταρτισμού των εξεταστικών δοκιμίων με ιδιωτικά συμφέροντα ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και το προσωπικό τους. Η γκάφα ολκής δεν εμπόδισε την Επίσημη Πλευρά να προχωρήσει και να ολοκληρώσει τη διαδικασία, αλλά ο λεκές και οι σκιές έμειναν. Και εννοείται πως ακόμα εκκρεμεί η όποια διερεύνηση του θέματος και η εξιχνίαση πιθανής διαπλοκής για το θέμα.

Το Νέο Σύστημα Διορισμών, το οποίο εμφανίστηκε ως εκείνο που θα λύσει τα προβλήματα της εκπαίδευσης, δεν φαίνεται να εξυπηρετεί τον σκοπό του. Επιστημονικά ήταν διάτρητο από την αρχή και η φιλοσοφία του, ήταν στηριγμένη σε σάπια θεμέλια. Το μόνο που πρόσφερε ήταν να δημιουργήσει νέους καταλόγους με ανατροπές δεδομένων, με κυρίαρχο στοιχείο τις εξετάσεις και το συνεχές άγχος των επηρεαζόμενων. Εξετάσεις τις οποίες η Επίσημη Πλευρά δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να θωρακίσει ώστε να είναι αδιάβλητες και αξιόπιστες! Έδωσε δικαιώματα να αμφισβητούνται και να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης και ψιθυρολογίας. Το κράτος εκμεταλλεύτηκε την ανάγκη χιλιάδων υποψηφίων για ελπίδα διορισμού, αλλά απέτυχε παταγωδώς στο να τους προσφέρει ασφάλεια ως προς τις διαδικασίες. Και μέσα σε όλα αυτά, εκκρεμούν νομικοί αγώνες η έκβαση των οποίων θα περιπλέξει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Την ίδια ώρα, συνάδελφοι με χρόνια υπηρεσίας στα σχολεία έμειναν εκτός εκπαίδευσης ή θα μείνουν τα επόμενα χρόνια. Ο παράγοντας εκπαιδευτική εμπειρία πετάγεται στον κάλαθο των αχρήστων, ποντάροντας σε ένα αμφιβόλου εγκυρότητας και αξιοπιστίας σύστημα.

Με βεβαιότητα, το ΝΣΔΕ δεν εκσυγχρόνισε την παιδεία του τόπου. Απλά με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, κατέδειξε πως τα μικροπολιτικά, κομματικά και ιδιωτικά συμφέροντα, μπαίνουν πάνω από το καλώς νοούμενο συμφέρον της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Το δε ανθρώπινο δυναμικό της κυπριακής εκπαίδευσης, είναι αναλώσιμο, στον βωμό των οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων! Σταθερά βήματα… πίσω!

Γράφουν: Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ

Αναστασία Μαγίδου, Βοηθός Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ, Αντικαταστάτρια Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης