Η Κύπρος στον ΟΗΕ. Του Μενέλαου Μενελάου

Σκέψεις απ’ αφορμή την προσπάθεια για εκλογή στην Προεδρία της 71ης Γενικής Συνέλευσης.

Την περασμένη βδομάδα ολοκληρώθηκε μια μεγάλη προσπάθεια για την ανάδειξη της Κύπρου στην προεδρία της 71ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ήταν η πρώτη φορά από την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ένταξη της στο διεθνή οργανισμό που διεκδικήσαμε μια τόσο σημαντική θέση, τη δεύτερη ουσιαστικά σε σημασία και συμβολισμό εντός ΟΗΕ μετά τη θέση του αιρετού μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να υπεισέλθει σε θέματα αποτίμησης του αποτελέσματος ούτε σε ερμηνείες και εκτιμήσεις για το πώς ψήφισε κάθε χώρα και ποιοι λόγοι υπαγόρευσαν τις επιλογές τους. Κύριος στόχος είναι να παρατεθούν μερικοί προβληματισμοί για πτυχές αυτής της προσπάθειας αλλά και για το γενικότερο θέμα της παρουσίας και της δράσης μας εντός του ΟΗΕ.

Τους μήνες που προηγήθηκαν έγινε μια πολύ σημαντική, μεθοδική και οργανωμένη δουλειά από την οποία η Κύπρος κέρδισε πάρα πολλά.

Κερδίσαμε πρώτα από όλα την απαλλαγή από το σύμπλεγμα ότι είτε λόγω μικρού μεγέθους είτε λόγω του πολιτικού μας προβλήματος δεν μπορούμε να διεκδικούμε σημαντικές θέσεις και αξιώματα στον ΟΗΕ. Διεκδικήσαμε ως ισότιμο μέλος, προτάσσοντας θετικές και δημιουργικές θέσεις και προτάσεις και την ανάγκη για ένα πνεύμα σύνεσης, συνεννόησης και σύνθεσης χωρίς αποκλεισμούς και συγκρουσιακές λογικές.

Κερδίσαμε την αναγνώριση από ένα ευρύ φάσμα χωρών, ως μια χώρα με πολυθεματική και πολυεπίπεδη δράση που δεν περιορίζεται μόνο στα θέματα εθνικού της ενδιαφέροντος. Που προσπαθεί να έχει λόγο και παρουσία στα σημαντικά θέματα της διεθνούς πολιτικής. Που δεν περιστρέφεται γύρω από αυτά που ζητά αλλά εργάζεται για να συνεισφέρει και να έχει λόγο και σε αυτά που ενδιαφέρουν τους άλλους. Που έχει να προσφέρει ικανούς και άξιους ανθρώπους που μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τέτοιων αξιωμάτων. Που μπορεί να αξιοποιεί διάφορα πεδία και εναλλακτικές δυνατότητες για να προβάλει και να αναδείξει την ταυτότητα και τη φυσιογνωμία της διεθνώς.

Αναζωογονήσαμε σχέσεις και δημιουργήσαμε γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας με παραδοσιακούς και νέους φίλους και καλλιεργήσαμε το έδαφος για διεύρυνση της απήχησής μας. Στην Κύπρο αναφερόμαστε συχνά στην ιδιότητα της χώρας μας ως γέφυρας και στη δυνατότητα μας να δρούμε συνθετικά ως μια χώρα μέλος της ΕΕ η οποία φέρει ταυτόχρονα μια πλούσια κληρονομιά σχέσεων με το Κίνημα των Αδεσμεύτων και τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Κύπρος μπορεί σήμερα να αποδεικνύει ότι αυτή η ιδιότητα δεν αποτελεί απλά μια θεωρητική αναφορά ή μια ιστορική αναπόληση αλλά μπορεί να τροφοδοτείται, να γίνεται επίκαιρη και να αποκτά νόημα και περιεχόμενο μέσα στις σημερινές συνθήκες.

Κερδίσαμε νέα πεδία δράσης, νέες πρωτοβουλίες, προσπαθήσαμε να σκεφτούμε και να πράξουμε εκτός τετριμμένων και πεπατημένης αναζητώντας νέους τρόπους να αναδείξουμε το στίγμα της χώρας μας και να εκπέμψουμε τα μηνύματα μας.

Συνήθως στην Κύπρο οι αναφορές μας στον ΟΗΕ, εξαντλούνται κατά κανόνα σε οτιδήποτε αφορά άμεσα ή έμμεσα το κυπριακό, κάτι που έχει τη δική του εξήγηση.

Όμως ο ΟΗΕ είναι και πολλά άλλα πράγματα με ζωτική σημασία για τον κόσμο και την Κύπρο. Είναι ένα πεδίο διαρκούς ζύμωσης και διαπάλης για το παρόν και το μέλλον αυτού του κόσμου. Για το μεγάλο ζητούμενο της επίτευξης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας για την οποία ιδρύθηκε ο ΟΗΕ και η οποία δοκιμάζεται καθημερινά όλο και περισσότερο στις μέρες μας σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Είναι ο αγώνας για εξάλειψη της φτώχειας, του υποσιτισμού, των ανισοτήτων. Είναι οι συζητήσεις για την αποτελεσματικότητα των ειρηνευτικών αποστολών. Για την ισότητα ανδρών και γυναικών, την εξάλειψη των διακρίσεων, την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες, την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Είναι οι συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος, για τον αφοπλισμό και για το σεβασμό και την παραπέρα ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου. Είναι οι προσπάθειες για προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η διεθνής συνεργασία για αντιμετώπιση της μάστιγας του AIDS και άλλων επιδημιών. Για την προστασία των προσφύγων και των μεταναστών. Για την αντιμετώπιση του ρατσισμού και τη ξενοφοβίας. Για την ανάπτυξη και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ζύμωση για το χαρακτήρα και την αποτελεσματικότητα του ίδιου του ΟΗΕ και άλλων διεθνών θεσμών. Και πολλά άλλα.

Μέσα σε ένα τόσο απαιτητικό και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για μια μικρή σε μέγεθος χώρα να μπορεί να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις και τους ρυθμούς των καιρών, να κάνει το στίγμα της ορατό και να κερδίζει το σεβασμό και την αναγνώριση.

Όμως μπορούμε. Έχοντας ψηλούς στόχους και ψηλές απαιτήσεις. Διακινδυνεύοντας τα βήματα μας σε νέους δρόμους. Με ανοιχτό και δημιουργικό πνεύμα, χωρίς περιχαρακώσεις και εσωστρέφειες. Με σύνεση αλλά και τόλμη. Και με επίγνωση ότι μόνο τότε μπορούμε να προοδεύουμε αν δεν σταματούμε ποτέ να επιχειρούμε.

Γράφει: Μενέλαος Μενελάου