Τι μας λένε καθημερινά, ότι η αύξηση της παραγωγικότητας θα έρθει με τα κεφάλια μέσα και να αρχίσουμε να δουλεύουμε; [Τόσο καιρό τι κάναμε δηλαδή;]
Παγκοσμίως γνωστά αστικά ΜΜΕ χρησιμοποιώντας έρευνες οι οποίες διεξήγαγαν πρόσφατα και τα οποία ενδιαφέρονται για την ραγδαία μείωση των μεσαίων στρωμάτων το λένε ξεκάθαρα: μείωση του χρόνου εργασίας, σημαίνει αύξηση της παραγωγικότητας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και μείωση του κόστους.
Στην Σουηδία και συγκεκριμένα στην πόλη του Γκέτεμποργκ, διεξάγεται ένα Κεϋνσιανό οικονομικό-κοινωνικό πείραμα, κάτω από το σύνθημα "οι εργαζόμενοι παράγουν περισσότερο όταν είναι πιο χαρούμενοι και υγιείς". Αποφάσισαν να μειώσουν το ωράριο στις 6 ώρες χωρίς όμως να μειώσουν και τον μισθό. Μα είναι τρελοί αυτοί οι Σκανδιναβοί, δεν ενδιαφέρονται για την παραγωγικότητα σε τέτοιους καιρούς;
Το Δημαρχείο του Γκέτεμποργκ με μπροστάρη τον δήμαρχο προερχόμενο από το «Αριστερό Κόμμα», αποφάσισε να προχωρήσει με το εν λόγο πείραμα, για να παρατηρήσει αλλαγές στην παραγωγικότητα των εργαζομένων και να μειώσει τις άδειες από τις αναρρωτικές άδειες. Έτσι θα μειωθούν και τα κόστη της κυβέρνησης στον τομέα της υγείας (αντί απολύσεων των εργαζομένων).
Σύμφωνα με άρθρο στον αγγλικό Economist, παρατηρήθηκε μια «περίεργη» σχέση μεταξύ παραγωγικότητας και ωραρίου εργασίας. Οι εργαζόμενοι οι οποίοι κερδίζουν περισσότερα χρήματα και συνάμα δουλεύουν πιο λίγο είναι αυτοί που είναι και οι πιο παραγωγικοί.
Χαρακτηριστικά το άρθρο λέει:
«Ίσως θα πρέπει να κάνουμε περισσότερο αυτοκριτική για το πόσο δουλεύουμε. Λιγότερη εργασία μπορεί να μας κάνει πιο παραγωγικούς.»
Το ίδιο άρθρο προέτρεπε τους εργοδότες να δίνουν περισσότερα χρήματα στους εργαζόμενους γιατί ψηλότερος μισθός σήμαινε και λιγότερο τεμπέλιασμα στο χώρο εργασίας. Φυσικά δεν ένοιαξε ξαφνικά τους οικονομολόγους για τον κοσμάκη για να προτείνουν κάτι τέτοιο. Παρατήρησαν όμως ότι σε χώρες με υψηλό δείκτη καπιταλιστικής ανάπτυξης όπως είναι οι Σκανδιναβικές χώρες και διάφορες άλλες περιοχές όπου τα μεσαία στρώματα είναι αρκετά εμφανή, υπάρχει ο κίνδυνος της μείωσης της παραγωγικότητας και άρα του ποσοστού κέρδους. Όλα έχουν να κάνουν με την μεγιστοποίηση του κέρδους και την μείωση του εργατικού κόστους, όπως σε όλες τις χώρες που υιοθετούν ένα καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης στην οικονομία.
Επίσης ένα άρθρο των New York Times έχει ερευνήσει ακόμη ένα σημαντικό θέμα συζήτησης, αυτό που φαίνεται να είναι και το πιο πιθανό κοινή λογική: ότι δηλαδή οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν τον χρόνο να γυμνάζονται, να χαλαρώνουν και να πάνε διακοπές, είναι και αυτοί που παράγουν περισσότερο, σε αντίθεση με αυτούς που ξυπνάμε και βλέπουν emails και τρώνε μεσημεριανό στο γραφείο. Αυτοί ενδέχεται να είναι πιο γκρινιάρηδες, κατατονικοί και πιο κυκλοθυμικοί.
Το 6ωρο λοιπόν, αντικειμενικά, είναι εφικτό από άποψη παραγωγικής δυνατότητας, αλλά όχι από την άποψη της οικονομίας ή οικονομικής πολιτικής αν θέλετε.
Διαβάζοντας προσεκτικά από την πλευρά της πολιτικής οικονομίας αυτές τις έρευνες όμως, δεν πρέπει να συγχύζουμε τις πολιτικές στα πλαίσια ενός οικονομικού συστήματος με τις εγγενείς αντιφάσεις του. Το συγκεκριμένο πείραμα δεν ανατρέπει τα όρια και τις εγγενείς αντιφάσεις του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτή η πρόταση δεν λύνει ούτε το πρόβλημα της διανομής του πλούτου, ούτε το πρόβλημα της ιδιοκτησίας αφού τα δύο είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Παράλληλα δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις χώρες παρά μόνο σε ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη που έχουν τους πολιτικούς συσχετισμούς και τις υποδομές να το πράξουν, αφού το σύστημα διαιωνίζεται και ανοίγουν αγορές μόνο με ανισόμετρη ανάπτυξη ανά το παγκόσμιο. Αλλά είναι μια εξοχότατη γροθιά σε όλους αυτούς που προτείνουν τα κεφάλια μέσα και δουλειά, μόνο δουλειά, διότι η παραγωγικότητα αυξάνεται μόνο με «προτεσταντική» ηθική.
Συχνά καυχιόμαστε (ή καυχιόμασταν μέχρι πρότινος) για την μεγάλη σε ποσοστά μεσαία τάξη της Κύπρου. Ιδού λοιπόν ένα παράδειγμα το οποίο όχι μόνον δεν αυξάνει τον χρόνο εργασίας αλλά τον μειώνει κιόλας. Ας τα δουν οι πολιτευόμενοι και τα πολιτικά κινήματα, αφού μόνο με νομοθετική ρύθμιση μπορεί να γίνει πράξη.
Η Κύπρος πληροί αυτά τα κριτήρια και έχει την πολιτική βούληση για να μειώσει τον χρόνο εργασίας χωρίς μείωση του μισθού;
Γράφει: Λέανδρος Σαββίδης
