Καθώς περπατούσα προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια της συνόδου Ολομέλειας στο Στρασβούργο την περασμένη βδομάδα,
παρατήρησα ξαφνικά το κεντρικό κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από μακριά και σχηματίστηκε μια σκέψη στο μυαλό μου για πρώτη φορά: πως η αρχιτεκτονική του (πρόκειται για έναν πύργο που δίνει την αίσθηση του ημιτελή, ακόμα υπό κατασκευή), αντανακλά τη διαδικασία ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ είναι μία sui generis πολιτική οντότητα η οποία πάντα ρέει. Κατόπιν όμως, σε μια δεύτερη ματιά, το κτίριο εμφανίστηκε μπροστά μου ως ο Πύργος της Βαβέλ, που καταρρέει υπό το βάρος παρεξηγήσεων, σύγχυσης και δυσπιστίας.
Από τότε, δεν καταφέρνω να βγάλω αυτές τις δυο μανιχαϊστικές εικόνες από το μυαλό μου όταν παρακολουθώ τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Δε είναι σαφές εάν ναι ή όχι έχουμε φτάσει σε οριακό σημείο, όπου όπως στην περίπτωση του Πύργου της Βαβέλ η κακοφωνία, δυσπιστία και κακή επικοινωνία που επικρατούν θα μας καταστρέψουν. Δε φαίνεται πια και τόσο παρατραβηγμένο να φανταστεί κανείς πως έχουμε φτάσει στα όρια αυτού του καινοτόμου πολιτικού έργου που είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτή η ατμόσφαιρα παρατηρείται σε πολλά επίπεδα καθώς και σε διαφορετικούς σημαντικούς πολιτικούς φακέλους. Χρειάζεται να επισημάνω τις έντονες διαφωνίες ανάμεσα στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο όσον αφορά τη συμφωνία του Σένγκεν σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης τον περασμένο μισό αιώνα; Χρειάζεται να υπογραμμίσω την υποκρισία ορισμένων αρχηγών κρατών μελών, οι οποίοι από τη μια δηλώνουν ότι υποστηρίζουν περισσότερη ολοκλήρωση, η οποία συνεπάγεται περαιτέρω χρήση της λεγόμενης κοινοτικής μεθόδου όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ενώ από την άλλη αρνούνται να συμμετέχει το Κοινοβούλιο στο μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν; Χρειάζεται να υπενθυμίσω πόση λίγη φαντασία χρησιμοποιείται για την εξεύρεση διεξόδου από την κρίση και πώς ορισμένα κράτη μέλη βρίσκονται θύματα εκφοβισμού και τρομοκρατούνται ώστε να αποδεχτούν μέτρα που τους σώζει αλλά και τους καταστρέφει ταυτόχρονα;
Ωστόσο, υπάρχει το ρητό ότι πρόοδος και αλλαγές προέρχονται από κρίσεις, γι' αυτό ας μην είμαστε υπερβολικά ηττοπαθείς. Και υπάρχουν, όντως, ορισμένες αλλαγές που ζωγραφίζονται στον ορίζοντα. Η πρόσφατες δηλώσεις του νέου προέδρου της Γαλλίας ότι θα συνεργαστεί στενά με τον ευρύτερο αριστερό χώρο αφήνει να εννοηθεί ότι θα προωθήσει μια διαφορετική ατζέντα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αντιπαρέλθουμε την κρίση χωρίς λιτότητα. Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα έχουν επίσης μεγάλη σημασία καθώς όποιος και να έρθει στην εξουσία, σε όποιο συνδυασμό κομμάτων, θα πρέπει να μεταφέρει το μήνυμα στα άλλα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι ο λαός, ο "δήμος", ζητά να βρεθούν άλλοι τρόποι διεξόδου από την κρίση, και σε μια δημοκρατία αποφασίζει ο "δήμος", ο λαός!
Καταλαβαίνω ότι μέχρις ότου γίνουν οι εκλογές στην Ελλάδα οι διάφοροι φορείς της πολιτικής οικογένειας η οποία εφεύρε όλη αυτή την πολιτική λιτότητας (Barroso, Van Rompuy, Lagarde, Merkel, και μέχρι πρότινος και Sarkozy) προσπάθησαν να σώσουν την πολιτική τους έστω και με τρομακτική προπαγάνδα. Αλλά ευελπιστώ πως απέναντι σ' ένα νεοεκλεγέντα αρχηγό κράτους μέλους όλοι αυτοί θα καταλάβουν πως αυτή τη φορά, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να επαναδιαπραγματευθούν κάπως τις πολιτικές τους.
Από την άποψη αυτή, αντί να αντικατοπτρίζει το μέλλον μας, ίσως ο Πύργος της Βαβέλ να λειτουργεί ως υπενθύμιση του τι πρέπει να αποφευχθεί. Σε μια πολιτική ένωση, δεν υπάρχει χώρος για περιφρόνηση ούτε θέση για δυσπιστία, αλλά υπάρχουν πολλές δυνατότητες για καινοτομία και κουράγιο. Αυτοί θα είναι και στόχοι της Προεδρίας μας τους επόμενους έξι μήνες: η συμπερίληψη καινοτομίας και εντιμότητας στη διαμεσολάβηση μέσα στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Γράφει: Κυριάκος Τριανταφυλλίδης
