«Αν είσαι άνεργος, λογικά θα σου περισσεύει ο χρόνος. Σήκω από τον καναπέ και μείωσε την γκρίνια σου. Σταμάτα να σου φταίνε τα πάντα. Από το σύστημα μέχρι το φαγητό της μάνας σου».
Καθημερινά συναντώ νέους επιστήμονες. Εικοσιπεντάρηδες, τριαντάρηδες αλλά και πιο μεγάλους. Συναντώ μαζί με αυτούς και τη μιζέρια που τους συνοδεύει. Όσοι είναι πάνω των τριάντα και κατάφεραν να βρουν δουλειά πριν από τα «πέτρινα χρόνια» θεωρούν τους εαυτούς τους τυχερούς που φεύγουν το πρωί από το σπίτι και φέρνουν έναν μισθό στο τέλος του μήνα.
Οι πιο άτυχοι από όλους είναι όσοι επέστρεψαν από τις σπουδές τους τα τελευταία πέντε το πολύ χρόνια. Με τις βαλίτσες γεμάτες αυτοπεποίθηση, με όρεξη που τσάκιζε κόκαλα και με υπερηχητική ταχύτητα, θεωρούσαν εαυτούς τους καλύτερους και περίμεναν τις πόρτες να ανοίγουν και να τους περιμένουν. Δεν τους αδικώ. Μεγάλωσαν σε μια χώρα που μέχρι το 2008 όλοι είχαν δουλειά. Άλλοι καλύτερη και άλλοι όχι και τόσο καλή. Οι πιο τυχεροί σε μονιμότερες θέσεις και οι πιο άτυχοι μάζευαν εμπειρίες και έκαναν υπομονή για το «δικό τους τζόκερ». Μεγάλωσαν σε μια χώρα που τον πλούτο τον παρήγαγαν οι λίγοι. Οι περισσότεροι δούλευαν λίγο ή λιγότερο, σε εργασίες χωρίς άγχος για το μέλλον τους και με τη συντεχνία να τους προστατεύει. Όχι μόνο σε τράπεζες, ημικρατικούς και δημόσιο αλλά και σε μεγάλες επιχειρήσεις που έμαθαν να δουλεύουν με ρυθμούς και με νοοτροπία πάνω κάτω δημοσίου.
Αυτοί οι νέοι λοιπόν, οι νέοι επιστήμονες προσγειώθηκαν ανώμαλα σε μια πραγματικότητα που τους μοιάζει σαν σεληνιακό τοπίο. Προέκταση αυτής της προσγείωσης είναι και το μουρμουρητό που ακολουθεί. Από τους μικρούς αλλά και από τους γονείς - προστάτες. Πως δεν υπάρχουν δουλειές, πως σπαράζει η καρδιά τους να βλέπουν τα βλαστάρια τους να μαραζώνουν στους καναπέδες και στους καφέδες. Και έχουν δίκαιο. Σε ένα βαθμό.
Έχουν δίκαιο να παραπονιούνται πως ο τόπος δεν έχει πλάνο για αξιοποίηση των νέων επιστημόνων. Έχουν δίκαιο επίσης να παραπονιούνται πως τα σχέδια της ΑΝΑΔ είναι παυσίπονο σε μια ασθένεια που χρειάζεται ριζική θεραπεία, εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Αυτή βέβαια είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η αδράνεια στην οποία έχουμε καλομάθει όλοι μας. Και είναι φυσικό να εμποτιστεί και στους εικοσιπεντάρηδες νέους, άνεργους πτυχιούχους, που μπορεί να είναι οι πιο αδικημένοι της σημερινής οικονομικής μας κρίσης, μα την ίδια ώρα αδικούν και οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Γιατί; Μα γιατί ακριβώς παραμένουν αδρανείς. Σωματικά και πνευματικά. Κάποιοι ελπίζουν ακόμα σε θέσεις στις τράπεζες και στο δημόσιο. Ονειρεύονται λίγη δουλειά και παχουλές αμοιβές.
Ευτυχώς βέβαια δεν είναι όλα μαύρα. Υπάρχει κινητικότητα που πρέπει να ενταθεί και να ενισχυθεί. Και σίγουρα πρέπει να ενθαρρυνθεί από όσους μπορούν να το πράξουν. Σήμερα δεν χρειάζεσαι τράπεζα για να χρηματοδοτήσει τις ιδέες. Μπορείς να βρεις και από αλλού λεφτά. Μπορείς να ψάξεις από φίλους, συγγενείς και γνωστούς. Στο πρώτο στάδιο ανάπτυξης της επιχειρηματικής σου ιδέας. Δεν χρειάζεται να ψάχνεις για συμμάχους - φαντάσματα. Μπορείς να πολεμήσεις τη γραφειοκρατία. Άλλωστε τόσοι και τόσοι τα κατάφεραν, γιατί όχι και εσύ; Και το σημαντικότερο, δεν χρειάζεται να τα ξέρεις όλα. Χωρίς να θέλω να υπονοήσω ότι ζούμε σε αγγελική εποχή, νιώθω όμως πως εκεί έξω υπάρχει απεριόριστη βοήθεια, πολλές φορές και άνευ όρων. Υπάρχουν μέντορες που είναι πρόθυμοι να σε καθοδηγήσουν. Να σε βοηθήσουν να ταξινομήσεις τις σκέψεις τους, να βάλεις την ιδέα σου σε μια σωστή σειρά, να σε κρατήσουν από το χέρι στο να βρεις τα πρώτα σου λεφτά.
Στην Κύπρο του σήμερα υπάρχει μια κινητικότητα στη νεοφυή επιχειρηματικότητα που πριν από πέντε χρόνια και ως σκέψη ακόμα ήταν ασύλληπτη. Αν προσπαθήσεις να παρακολουθήσεις τις συνευρέσεις και τη δραστηριότητα γύρω από τη start up κοινότητα θα κουραστείς, όχι γιατί είναι κουραστική ως διαδικασία, αλλά γιατί είναι μεγάλη η κινητικότητα. Προσπάθησε όμως να κάνεις όσα περισσότερα μπορείς. Αν άλλωστε είσαι άνεργος, λογικά θα σου περισσεύει ο χρόνος. Σήκω από τον καναπέ, και μείωσε την γκρίνια σου. Σταμάτα να σου φταίνε τα πάντα. Από το σύστημα μέχρι το φαγητό της μάνας σου. Μείωσε και την αδράνειά σου. Στο σώμα σου και στο μυαλό σου. Ακόνισε το μυαλό σου, άκουσε τις ιδέες των άλλων, παρακολούθησε τις μελέτες - περιπτώσεις τους. Πού ξέρεις, μπορεί σε κάποια γωνιά, σε κάποιο start up event να σου έρθει και εσένα η δική σου αναλαμπή. Αν πάλι όχι, οι εμπειρίες και οι γνωριμίες που θα κερδίσεις θα σου είναι χρήσιμες σε ότι τελικά κάνεις στη ζωή σου.
Δημοσιεύτηκε και στην Καθημερινή της Κυριακής
Γράφει: Δημήτρης Μ. Δημητρίου
