Ορόσημο η έναρξη των χρηματοδοτικών Προγραμμάτων ΓΕΦΥΡΑ του ΙδΕΚ και του «Ορίζοντα Ευρώπη», μεγάλες οι προοπτικές για το εγχώριο οικοσύστημα
Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) ανακοίνωσε πρόσφατα τα νέα χρηματοδοτικά Προγράμματα ΓΕΦΥΡΑ, με προϋπολογισμό ύψους €15 εκατομμυρίων, στοχεύοντας στην άμεση και έμπρακτη ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ).
Πρόκειται για μία πολύ σημαντική εξέλιξη καθώς παρέχει την ευκαιρία στους φορείς του οικοσυστήματός μας, σε μία κρίσιμη χρονικά συγκυρία, να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση και να συνεχίσουν απρόσκοπτα το ερευνητικό τους έργο. Παράλληλα, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα οφέλη, σε μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για την οικονομία του τόπου, που αναζητεί διέξοδο από τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης κρίσης από την πανδημία του COVID-19. Η πανδημία δεν επηρέασε, άλλωστε, μόνο την καθημερινότητά μας αλλά όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, αναδεικνύοντας παράλληλα, την ανάγκη διεύρυνσης και διαφοροποίησης της κυπριακής οικονομίας μέσα από την επένδυση στην Ε&Κ.
Επενδύουμε στην έρευνα, παράγουμε καινοτομία
Ο Bill Gates έλεγε πως «για να έχεις καινοτομία, πρέπει να επενδύσεις στην έρευνα» και συμφωνώ απόλυτα μαζί του. Προς αυτή την κατεύθυνση, τα Προγράμματα ΓΕΦΥΡΑ, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στοχεύουν πρωτίστως στην ενίσχυση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας που ήδη παράγεται στη χώρα μας από τα υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα με απώτερο σκοπό την παραγωγή ερευνητικής γνώσης και τη δημιουργία των κατάλληλων βάσεων για να στηρίξουν τη μετατροπή της σε προϊόντα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας.
Συγκεκριμένα, μέσα από το Πρόγραμμα «Νησίδες Αριστείας», το ΙδΕΚ διαθέτει €10 εκατομμύρια για την ενίσχυση της επιστημονικής αριστείας, χρηματοδοτώντας ερευνητικά έργα σε τομείς αιχμής στα πεδία των Επιστημών Ζωής, των Φυσικών Επιστημών και Μηχανικής καθώς και των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Ενδεικτικά, θα μπορούσαν να αφορούν, μεταξύ άλλων, στην έρευνα για αντιμετώπιση και καταπολέμηση χρόνιων και σπάνιων παθήσεων, στο σχεδιασμό νέων ψηφιακών υπηρεσιών ή στην ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής, εναλλακτικών ενεργειακών λύσεων, σε έρευνες που ασχολούνται με τον άνθρωπο ως πνευματικό και κοινωνικό ον, στην ιστορία, στην αρχαιολογία και σε ένα ευρύ φάσμα άλλων πολύ σημαντικών τομέων.
Δίνουμε επίσης ευκαιρίες σε νέους ερευνητές και ερευνήτριες να ηγηθούν ερευνητικών έργων, επιταχύνοντας με αυτό τον τρόπο την ερευνητική τους σταδιοδρομία στην Κύπρο και επιτρέποντάς τους να αναπτύξουν ηγετικές και άλλες δεξιότητες που θεωρούνται πολύτιμες για την ερευνητική τους καριέρα. Κτίζουμε ουσιαστικά, τη νέα γενιά επιστημόνων που θα συνεχίσει και θα εξελίξει το έργο που παράγεται στη χώρα. Εξίσου σημαντική είναι και η παροχή κινήτρων για ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε θέματα Ε&Κ.
Μέσα από το Πρόγραμμα «Έρευνα στις Επιχειρήσεις», με προϋπολογισμό €3.6 εκατομμύρια, οι κυπριακές επιχειρήσεις έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν τόσο τη δική τους ανταγωνιστικότητα, όσο και της χώρας μας, επενδύοντας σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Χρηματοδότηση ύψους €500.000 με προοπτική αύξησης στο €1 εκατομμύριο θα δοθεί επίσης, μέσα από ειδικό Πρόγραμμα για τη διερεύνηση των πιθανών βιομηχανικών εφαρμογών που μπορεί να έχει μια τεχνολογία ή/και τεχνογνωσία, παρέχοντας δυνητικά την ικανότητα ανάπτυξης μίας ευρεσιτεχνίας. Παράλληλα, ποσό ύψους €400.000 θα διατεθεί μέσα από εξειδικευμένο Πρόγραμμα το οποίο θα σχεδιασθεί σε συνεργασία με εγνωσμένου κύρους εμπειρογνώμονα σε θέματα μεταφοράς γνώσης με σκοπό την εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από ερευνητικές δραστηριότητες.
Τα Προγράμματα ΓΕΦΥΡΑ λειτουργούν ως προπομπός του νέου Εθνικού Πλαισίου Προγραμμάτων του ΙδΕΚ για την περίοδο 2021-2027, δίνοντας στην ουσία μια πρώτη γεύση της δυναμικής στροφής προς ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης σε συνάρτηση με τον στρατηγικό στόχο της Κυβέρνησης. Ενός μοντέλου που βασίζεται στο τρίπτυχο έρευνα, καινοτομία και τεχνολογική ανάπτυξη και που θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, προστιθέμενης αξίας και επενδυτικών ευκαιριών.
Μεγάλες οι ευκαιρίες χρηματοδότησης από τον «Ορίζοντα Ευρώπη»
Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε πρόσφατα το πιο φιλόδοξο Πρόγραμμα χρηματοδότησης δραστηριοτήτων Ε&Κ που σχεδιάστηκε ποτέ: Τον «Ορίζοντα Ευρώπη».
Με προϋπολογισμό ύψους €95.5 δισεκατομμυρίων, το Πρόγραμμα παρουσιάστηκε και επίσημα στην Κύπρο στις 7 Απριλίου, σε μία διαδικτυακή τελετή που διοργάνωσε το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής σε συνεργασία με το ΙδΕΚ.
Πρόκειται για μία προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να φέρει κοντά τα σπουδαιότερα μυαλά του κόσμου και να δώσει «πνοή» σε νέες ιδέες που οδηγούν σε επαναστατικές τεχνολογίες και καινοτομίες για αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και καλλιέργεια μίας πράσινης συνείδησης στους Ευρωπαίους πολίτες. Καινοτομίες με άμεσο θετικό αντίκτυπο που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και την καθιστούν πρωτοπόρα και ισχυρή στη νέα ψηφιακή εποχή που διανύουμε.
Όσον αφορά στην ευκαιρία που προκύπτει για την Κύπρο, οι επιτυχίες που σημείωσε η χώρα μας στο προηγούμενο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, «Ορίζοντας 2020», μόνο με αισιοδοξία μπορούν μας γεμίζουν. Ενδεικτικά, μέλη της κυπριακής ακαδημαϊκής, ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας πέτυχαν να αντλήσουν χρηματοδότηση ύψους πέραν των €290 εκατομμυρίων, επιστρέφοντας εις τριπλούν την εθνική συνεισφορά μας στην ΕΕ. Γεγονός που μας επιτρέπει να ατενίζουμε το μέλλον με αυτοπεποίθηση με το εγχώριο οικοσύστημα να ετοιμάζεται να διαδραματίσει και πάλι καθοριστικό ρόλο.
Δημιουργούμε σήμερα το μέλλον του τόπου μας
Ο μόνος τρόπος να προβλέψει κανείς το μέλλον είναι να το δημιουργήσει. Ως χώρα διαθέτουμε σπουδαία όπλα στη φαρέτρα μας για να το διαμορφώσουμε αλλά και για να ανταπεξέλθουμε στις ιδιόμορφες συνθήκες που προέκυψαν λόγω της πανδημίας. Η έρευνα, η καινοτομία και η τεχνολογία, που διέπουν οριζόντια όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, αποτελούν «κλειδί» για την επόμενη μέρα.
Οι ευκαιρίες που προσφέρονται αφενός σε εθνικό και αφετέρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να τύχουν της μέγιστης δυνατής αξιοποίησης από την ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα της χώρας μας. Τώρα είναι η ώρα να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις μας, να επενδύσουμε σε νέες ιδέες, να είμαστε πιο δημιουργικοί και ενώνοντας τις δυνάμεις μας, μέσα από την ανάπτυξη ισχυρών συνεργειών, να διαμορφώσουμε το μέλλον μας.
*Επικεφαλής Επιστήμονας για Έρευνα και Καινοτομία της Κυπριακής Δημοκρατίας και Πρόεδρος ΔΣ ΙδΕΚ.
