Παγκοσμιοποίηση, οικονομική κρίση και πολιτικές ανακατατάξεις, έχουν επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στους πολίτες και την κοινωνική συνοχή, παγκόσμια.Στον ευρωπαϊκό Νότο, οι πρωτοφανείς πολιτικές λιτότητας επέφεραν φτώχεια, ανεργία, κοινωνική εξαθλίωση. Επιβάρυναν την ποιότητα ζωής ευάλωτων ομάδων.
Ανάμεσα στις μεγάλες σύγχρονες ευρωπαϊκές προκλήσεις που χρήζουν αντιμετώπισης, τα ανεξέλεκτα μεταναστευτικά ρεύματα, η δημογραφική συρρίκνωση και γήρανση, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη και η διαρροή εγκεφάλων από τον Ευρωπαϊκό Νότο και τις χώρες του τρίτου κόσμου προς ΗΠΑ, Γερμανία και Σκανδιναβικές χώρες.
Ζητούμενο, μια νέα πανευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική-πλαίσιο ώστε να υπάρξει κοινωνική ενσωμάτωση και αποφυγή της γκετοποίησης και της κοινωνικής περιθωριοποίησης. Επίσης αναγκαία, η αναδιαμόρφωση των πολιτικών για τη γυναίκα με πλήρη ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, αφού και σ’ αυτόν τον τομέα υπήρξε πισογύρισμα. Φτώχεια, ανεργία, ηλικιακός ρατσισμός, μισθολογικό χάσμα, στερεότυπα και ανισότητα είναι γένους θηλυκού. Αναξιοποίητες παραμένουν μεγάλες εφεδρείες γυναικείου δυναμικού που διαθέτουν ταλέντα, δεξιότητες και ψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Το θέμα «Κοινωνικό Κράτος και Γυναίκα» συζητήθηκε διεξοδικά στην πρόσφατη ημερίδα (22.11.2017) της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (ΕΜΔΓ). Τα συμπεράσματα χρήζουν αξιοποίησης.
Η πρόσφατη εξαγγελία του Προέδρου Γιούγκερ για δημιουργία Ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων είναι ένα θετικό πρώτο βήμα. Απώτερος στόχος, ένα κοινό πλαίσιο βασικών αρχών για την εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία των αγορών εργασίας και των συστημάτων πρόνοιας. Με την πρωτοβουλία Γιούνκερ επιτέλους θα τεθούν επί τάπητος κοινωνικοί δείκτες για να εφαρμόζονται από τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών και σχετικές χρηματοδοτήσεις. Καιρός να αποδειχθεί έμπρακτα, πως η ΕΕ δεν είναι μόνο, «ενιαία αγορά και ευρώ», αλλά μια ‘Ενωση δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς, με κοινή βούληση των χωρών μελών να προασπιστούν κοινές ευρωπαϊκές αξίες.
Σύσσωμο το γυναικείο κίνημα του τόπου μας ζητά επικαιροποίηση και συνεχή βελτίωση της εθνικής νομοθεσίας στα θέματα ισότητας. Διεκδικεί ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλους τους τομείς πολιτικής. Πολλά τα υπάρχοντα δημοκρατικά ελλείμματα σε βάρος γυναικών. Στην αγορά εργασίας, τους όρους και συνθήκες απασχόλησης, στις αμοιβές. Ελλειπείς υποδομές για συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Υποτυπώδης και ο καταμερισμός ευθυνών για την οικογενειακή φροντίδα.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) και ειδικά η επιτροπή FEMM (στην οποία διετέλεσα δραστήριο μέλος, 2009-14) είναι ο φυσικός μας σύμμαχος στον αγώνα για προώθηση της έμφυλης ισότητας, οικονομικής χειραφέτησης και συμμετοχής γυναικών στη δημόσια ζωή. Πλειάδα ψηφισμάτων του ΕΚ και μια ομάδα υψηλού επιπέδου, που λειτουργεί ως οριζόντιο όργανο, προωθούν την ισότητα και τη μη διάκριση .
Στην Κύπρο είναι αναγκαία η μετάβαση σε κρατικούς προϋπολογισμούς όπου οι δαπάνες θα κατανέμονται στη βάση ιεραρχημένων δραστηριοτήτων-προτεραιοτήτων χρηματοδοτούμενες με τα αναγκαία κονδύλια (gender budgeting) για προώθηση της ισότητας των φύλων.
Η κυβέρνηση οφείλει να μελετήσει τα κοινωνικά μοντέλα στην Ευρώπη και ιδιαίτερα τις καλές πρακτικές των σκανδιναβικών χωρών. Να εφαρμόσει την αρχή της καθολικότητας αξιώνοντας συνέργια όλων των εμπλεκομένων φορέων για την προώθηση της ισότητας ανδρών- γυναικών. Να δώσει έμφαση στη δημιουργία υπηρεσιών και υποδομών για τη γυναίκα και στην πληρέστερη κάλυψη ευάλωτων ομάδων γυναικών, όπως ΑΜΕΑ, μονογονιοί, πολύτεκνοι, πρόσφυγες, μετανάστριες, χήρες, συνταξιούχες, δυσπραγούσες ).
Μόνο με την αναγκαία πολιτική βούληση μπορούν οι εξαγγελίες περί ισότητας, να πάρουν σάρκα και οστά και να προωθηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην κοινωνική μας πολιτική, ώστε να βαδίσουμε επιτέλους με σταθερά βήματα προς μια πιο κοινωνική Κύπρο.
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
