Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα διεθνές συνέδριο υπό τον τίτλο «Διαδημοτικές συνεργασίες και καλή διακυβέρνηση: Κυπριακή και Ευρωπαϊκή εμπειρία», στο οποίο παρευρέθηκαν και μίλησαν εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την Κύπρο και το εξωτερικό.
Αξιοσημείωτες ήταν οι τοποθετήσεις αρκετών εκπροσώπων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίοι έστειλαν το δυνατό μήνυμα, ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί ένα δημοκρατικό χώρο, ο οποίος δίνει λόγο στον απλό πολίτη. Ο εκπρόσωπος της Ιρλανδίας εστίασε στην ανάγκη εξεύρεσης τρόπων συνεργασίας με κοινές υπηρεσίες στην τοπική αυτοδιοίκηση που θα στοχεύουν στην ενδυνάμωση της τοπικής διακυβέρνησης και διοίκησης. Τόνισε επίσης την ανάγκη ενίσχυσης του μακρόχρονου ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης και αποκέντρωσης του συστήματος από το κεντρικό κράτος για περαιτέρω βελτίωση της προσφοράς υπηρεσιών που θα οδηγήσει στη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο και στην εισαγωγή καινοτομιών στις υπηρεσίες, μέσω του ελέγχου της αποδοτικότητας, αποτελεσματικότητας και λογοδοσίας.
Ο εκπρόσωπος του γαλλικού Υπουργείου Εσωτερικών αναφέρθηκε στο ισχυρό σύστημα τοπικής δημοκρατίας στη χώρα του, λόγω της ύπαρξης αρκετών δήμων και κοινοτήτων, δίδοντας έτσι την ευκαιρία εμπλοκής και εκλογής δημοτών στα τοπικά συμβούλια. Η συγχώνευση Δήμων συμπλήρωσε, αποδείχθηκε ως αποτυχία, αφού πήρε διακόσια χρόνια μετά τη γαλλική επανάσταση για να καταλάβουν ότι κάποιοι δήμοι δεν μπορούν να συνεργαστούν. Μας συμβούλευσε επίσης να αρχίσουμε τις συγχωνεύσεις δήμων/κοινοτήτων με αργά βήματα και όχι να επιμένουμε με βιασύνη. Αν δεν πετύχει, θα πρέπει να σταματήσουμε κατέληξε, μια πρόταση γεμάτη μηνύματα για εμάς εδώ στην Κύπρο.
Στην Ελβετία, είναι σημαντικό οι αιρετοί άρχοντες να εκλέγονται απευθείας από τις κοινότητες για προώθηση της σταθερής δημοκρατίας μέσω της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, ενώ η καλή λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Πολωνία έχει φέρει αρκετές αλλαγές στην εικόνα που παρουσιάζει η χώρα. Οι τοπικές αρχές έχουν θέσει κοινούς στόχους διμερών συνεργασιών μεταξύ δήμων και κοινοτήτων για προώθηση των τοπικών προβλημάτων και βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών.
Στην Αυστρία τα τελευταία πέντε χρόνια άρχισαν οι εθελούσιες συγχωνεύσεις Δήμων, ενώ κάποιες άλλες έγιναν διά νόμου, ενισχύοντας έτσι τη διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ μικρών και μεγάλων δήμων.
Οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική αυτοτέλεια, στην αξιοποίηση των εισηγήσεων των τοπικών αρχών, στη δημιουργία κοινοπραξιών και στο δημοκρατικό διάλογο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην ετοιμασία νομοσχεδίων.
Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναδεικνύει επίσης την ανάγκη περιφρούρησης και ενίσχυσης της τοπικής αυτοδιοίκησης και τη συμβολή της στη δημιουργία μιας Ευρώπης, βασισμένης στις αρχές της δημοκρατίας και της αποκέντρωσης της εξουσίας. Αναγνωρίζεται επίσης η ανάγκη ύπαρξης τοπικών αρχών προικισμένων με δημοκρατικά σκεπτόμενα όργανα λήψης αποφάσεων και με ευρεία αυτονομία.
Η έκθεση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Κογκρέσου Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης αναγνωρίζει την ανάγκη συνταγματικής κατοχύρωσης των τοπικών αρχών για αυτοδιοίκηση, την τοπική δημοκρατία και την ανάληψη περισσότερων καθηκόντων από τις τοπικές αρχές, όπως σχολεία, προστασία των καταναλωτών ή τη δημοτική αστυνομία. Για την εκτέλεση των καθηκόντων γίνεται εισήγηση για παραχώρηση προσωπικού και τεχνικών διευκολύνσεων από την κεντρική κυβέρνηση, η οποία ελέγχει την έγκριση του προϋπολογισμού των τοπικών αρχών, κάτι που θα πρέπει να καταργηθεί.
Ενδεικτικά είναι επίσης τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την 121η Σύνοδο της ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, στην οποία συζητήθηκε η ανάγκη αποκατάστασης της εμπιστοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη βοήθεια των περιφερειών και των πόλεων για μια Ενωμένη Ευρώπη μαζί με τους πολίτες, για τους πολίτες. Στο ψήφισμα που υπερψηφίστηκε για το μέλλον της Ευρώπης, οι Ευρωπαίοι τοπικοί άρχοντες καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέχει αποτελεσματικές και έγκαιρες λύσεις στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και στην ανάγκη διασφάλισης των ιδιαίτερων αναγκών των νέων μέσω ενός ανοικτού διαλόγου μεταξύ όλων των γενεών.
Οι χώρες της Ευρώπης δίνουν έμφαση στο δημοκρατικό διάλογο, στις συνεργασίες μέσω κοινοπραξιών και στη λήψη αποφάσεων σε συνεννόηση με τους πολίτες και τις τοπικές αρχές. Στην Κύπρο η προσπάθεια επιβολής της Μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χωρίς τη διεξαγωγή οικονομικής μελέτης και την καταγραφή των πραγματικών αναγκών των πολιτών δεν εγγυάται καλύτερα αποτελέσματα, αλλά φέρνει μόνο δυσφορία και αγανάκτηση. Οι τοπικές αρχές έχουν κάθε καλή διάθεση να συνεργαστούν με το κεντρικό κράτος, φτάνει η φωνή τους να ακούγεται μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.
Γράφει: Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας
