Αφορμή για την συγγραφή αυτού του άρθρου μου έδωσε η διάλεξη του τέως προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου Δημήτριου Χατζηχαμπή “Η παράδοση του κοσμοπολιτισμού και η Κύπρος” στο πλαίσιο της έναρξης του νέου κύκλου διαλέξεων που προσφέρει ο Δήμος Δερύνειας, υπό τον τίτλο "Πανεπιστήμιο για όλους’’.
Στην ομιλία του ο κος Χατζηχαμπής έκανε μια ιστορική αναδρομή στον κοσμοπολιτισμό και στους αρχαίους Έλληνες που επιδίωκαν μέσω των ταξιδιών τους να γνωρίσουν άγνωστα μέρη.
Η ιστορία της Κύπρου σηματοδοτείται με την άφιξη των αρχαίων Ελλήνων γύρω στο 14ο αιώνα π.Χ.. Η γλώσσα μας ως εκ τούτου είναι ελληνική και αυτή τη γλώσσα μαζί με την κυπριακή διάλεκτο χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του νησιού στις εμπορικές συναλλαγές και στα ταξίδια τους. Δυστυχώς αρκετοί ταυτίζουν τον Ελληνισμό μόνο με τους κατοίκους της Ελλάδας. Ο Ελληνισμός όμως έχει επεκταθεί μέσω του κοσμοπολιτισμού και εκτός των ελληνικών συνόρων. Αρκετοί Έλληνες διανοούμενοι αλλά και απλοί εργάτες έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό διατηρώντας τον ελληνικό Πολιτισμό στα ύψη. Ο Ελληνισμός δεν έχει γεωγραφικά όρια αφού αυτό μαρτυρούν αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Ο κοσμοπολιτισμός των Κυπρίων δέχτηκε σοβαρό πλήγμα για τρείς αιώνες με το πέρασμα του νησιού στα χέρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια οι Άγγλοι επέβαλαν το ’’διαίρει και βασίλευε’’ κάτι που δίχασε τις δύο κοινότητες αφού βάλθηκαν να επιβάλουν την τάξη τόσο στις διάφορες υπηρεσίες όσο και στον καταπιεσμένο λαό. Ο κοσμοπολιτισμός επανήλθε επί καιρό αγγλοκρατίας όπου στην Κύπρο ευημερούσαν επιχειρήσεις με προϊόντα από άλλες αποικίες τα γνωστά μας ″αποικιακά″. Πολλοί κάτοικοι της Κύπρου έφυγαν για την Αγγλία για σπουδές ή για μόνιμη εγκατάσταση, γνωρίζοντας από κοντά τη χώρα των αποικιοκρατών.
Μετά την ανεξαρτησία, τις διακοινοτικές συγκρούσεις, το πραξικόπημα και την τούρκικη εισβολή η καχυποψία και η έλλειψη εμπιστοσύνης άρχισε να κυριαρχεί στις δύο κοινότητες. Οι απώλειες του πολέμου προκάλεσαν μίσος και αγανάκτηση τραυματίζοντας την ήδη πληγωμένη ψυχή των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων.
Η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφερε φυσιολογικά πιο πολλούς Ευρωπαίους στο νησί στους οποίους επιρρίφτηκε μέρος των ευθυνών για την ανεργία και την οικονομική κρίση. Η Κύπρος δεν πρέπει όμως να ξεχνά ότι κι αυτή υπήρξε πηγή εξαγωγής οικονομικών μεταναστών. Οι σημερινοί μετανάστες είναι μόνο ευπρόσδεκτοι όταν συνεισφέρουν οικονομικά στο κράτος και όχι όταν θεωρούνται επιβάρυνση. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη διάσωση Σύρων προσφύγων από τις κυπριακές αρχές οι οποίοι έφυγαν από τη χώρα τους αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Στους μετανάστες συγκαταλέγονται φτωχοί αλλά και άνθρωποι με ψηλό μορφωτικό επίπεδο που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σ’ άλλες χώρες όπου το ταλέντο και η ευφυΐα αναγνωρίζονται αμέσως.
Η οικονομική κρίση έχει δυστυχώς επηρεάσει κάποιες ανθρώπινες αξίες, μας έχει κάνει πιο κλειστούς στον εαυτό μας και πιο εγωκεντρικούς. Αυτό που ενδιαφέρει αρκετούς από εμάς είναι η απόκτηση όλο και πιο πολλών αγαθών, αγνοώντας το συνάνθρωπο μας και τις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.
Σήμερα το ενδιαφέρον μας για το διπλανό, το γείτονα μας συνεχώς μειώνεται ενώ η παραδοσιακή φιλοξενία που χαρακτηρίζει την πολυπολιτισμική κοινωνία της Κύπρου άρχισε να φθίνει. "Ξένος" αποκαλείται ο αλλοδαπός αλλά κι’ αυτός που έρχεται στην επικράτεια μας, την τοπική, θεωρώντας τον απειλή για τη θέση, το αξίωμα ή τα οικονομικά μας συμφέροντα.
Η Κύπρος ως ανέκαθεν κοσμοπολίτικη και πολυπολιτισμική κοινωνία πρέπει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων, των μεταναστών, οικονομικών και πολιτικών έτσι όπως ταιριάζει στην Ελληνική μας ταυτότητα και όπως έπρατταν οι κοσμοπολίτες Έλληνες πρόγονοι μας. Το νησί μας θα πρέπει να παραμείνει το σταυροδρόμι του κοσμοπολιτισμού, ο οποίος εμπεδώνει γνώση και παιδεία. Η Κύπρος θα πρέπει να καταστεί τόπος συμφιλίωσης και αφομοίωσης επιρροών από διαφορετικές κοινωνίες γιατί αυτά που μας ενώνουν με ξένους πολιτισμούς είναι πιο πολλά από αυτά που μας διχάζουν.
ΦΩΤΟ: "Cosmopolitanism - Painting On The Berlin Wall"
Γράφει: Άντρος Γ. Καραγιάννης
