Η Προδημοτική Εκπαίδευση, παραμένει διαρκώς παραγκωνισμένη και καθηλωμένη από την ανυπαρξία στρατηγικής για αποτελεσματική στήριξη...
1. Πρόλογος
Τα τελευταία χρόνια, έχουν λεχθεί και καταγραφεί πολλές αναφορές από την Επίσημη Πλευρά για προώθηση πολιτικών που προάγουν τη Δημόσια Εκπαίδευση και βελτιώνουν τις μαθησιακές συνθήκες των μαθητών και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Αποτελεί όμως μια τεράστια παραδοξότητα το γεγονός πως διαχρονικά η σημαντικότερη παράμετρος της εκπαίδευσης των μαθητών – η Προδημοτική Εκπαίδευση που είναι η αφετηρία της μόρφωσης κάθε μαθητή – έχει καταντήσει ο φτωχός συγγενής του εκπαιδευτικού συστήματος. Η Προδημοτική Εκπαίδευση, παραμένει διαρκώς παραγκωνισμένη και καθηλωμένη από την ανυπαρξία στρατηγικής για αποτελεσματική στήριξη, ενώ είναι εμφανές πως οι πολιτικές της Επίσημης Πλευράς αγνοούν τη σπουδαιότητά της, με αποτέλεσμα να παραμένει στάσιμη. Χωρίς ουσιαστική στήριξη και πολιτικές τομές, είναι ξεκάθαρο πως η Προδημοτική Εκπαίδευση είναι ακρωτηριασμένη και είναι αδύνατο να λειτουργήσει ομαλά! Αυτό έχει ως τραγικό αντίκτυπο τους μαθητές και την παρεχόμενη προς αυτούς εκπαίδευση!
2. Προβλήματα
Οι νηπιαγωγοί ασφυκτιούν δικαίως, έχοντας να αντιμετωπίσουν καθημερινά απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, μια δυσβάστακτη σχολική καθημερινότητα, αντιμετωπίζοντας έντονο εργασιακό άγχος. Αγωνιούν από την ανυπαρξία στήριξης και καθοδήγησης, ενώ τα προβλήματα συνεχώς αυξάνονται. Τα πλείστα από τα προβλήματα αυτά δεν είναι σημερινά!
2.1 Επιμόρφωση νηπιαγωγών
Οι νηπιαγωγοί, ειδικά τα τελευταία χρόνια, αποτελούν την μοναδική ομάδα εκπαιδευτικών που προέρχονται από τόσα πολλά διαφορετικά Πανεπιστήμια. Η κάθε νηπιαγωγός, ανάλογα με το Πανεπιστήμιο στο οποίο έχει φοιτήσει, έρχεται με μια συγκεκριμένη φιλοσοφία. Το διαφορετικό υπόβαθρο που έχει η κάθε νηπιαγωγός, έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρείται ανομοιομορφία στο τι διδάσκεται στην τάξη, απόρροια φυσικά και της ελλιπέστατης καθοδήγησης που δίνεται. Αν αναλογιστεί κανείς και τις αλλαγές που γίνονται κάθε χρόνο στο αναλυτικό πρόγραμμα των νηπιαγωγών, η επιμόρφωση τους είναι αδήριτη ανάγκη για όλες τις κατηγορίες: τις αντικαταστάτριες, τις συμβασιούχες και τις μόνιμες.
2.2 Αριθμός μαθητών
Ο αριθμός των 25 παιδιών ανά νηπιαγωγό, δημιουργεί πολλά προβλήματα ως προς τη διεξαγωγή του μαθήματος. Τα προβλήματα γίνονται εντονότερα όταν η νηπιαγωγός έχει να χειριστεί παιδιά διαφορετικών ηλικιών (από 3,5 μέχρι 5) και μάλιστα σε τάξεις που μπορεί να είναι μικροσκοπικές και ασφυκτικές. Ο χώρος της σχολικής τάξης και η αναλογία των τετραγωνικών ανά παιδί, είναι αδιαμφισβήτητο πως διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Παρόλα αυτά συνεχίζουμε να έχουμε τα παιδιά του νηπιαγωγείου σε χώρους που δεν έχουν σχεδιαστεί για παιδιά. Τα δεδομένα που υπάρχουν στα νηπιαγωγεία, έρχονται σε πλήρη αντίφαση με τις οδηγίες του Υπουργείου1 αλλά και τη σχετική βιβλιογραφία2. Δυστυχώς όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει η βούληση ανάληψης της ευθύνης από την Επίσημη Πλευρά, ώστε να ακολουθηθούν πιστά οι οδηγίες που υπάρχουν σχετικά με το θέμα.
2.3 Ώρες υπεύθυνου τμήματος
Τη στιγμή που οι ώρες υπεύθυνου τμήματος έχουν εγκριθεί και δοθεί έστω και μερικώς, για τα δημοτικά σχολεία, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού δεν δείχνει πρόθυμο να το επεκτείνει και στην Προδημοτική Εκπαίδευση. Για τη δε πρώτη τάξη του δημοτικού που είναι το αμέσως επόμενο σκαλί μετά την Προδημοτική, έχουν δοθεί δύο διδακτικές ώρες ως ώρες υπευθύνου τμήματος, αναγνωρίζοντας προφανώς το φόρτο εργασίας και τις ποικίλες εργασίες και στήριξη που καλείται να διεκπεραιώσει ο εκπαιδευτικός. Κάτι τέτοιο όμως παραδόξως (!) δεν αναγνωρίζεται για τις νηπιαγωγούς! Συνεπώς, μια νηπιαγωγός, αναγκάζεται να διεκπεραιώνει εργασίες που βρίσκονται στο καθηκοντολόγιο3 του υπεύθυνου τμήματος χωρίς ανάλογη στήριξη. Η καθημερινή και συνεχής πίεση χρόνου που νιώθει στο σχολείο, ενδέχεται να την επιβαρύνουν σωματικά και ψυχικά, προκαλώντας της εργασιακό άγχος και κάνοντάς την λιγότερο παραγωγική.
2.4 Ειδική Εκπαίδευση
Πολλές φορές, οι νηπιαγωγοί συμπληρώνουν ειδικό έντυπο για τους μαθητές που θεωρούν ότι χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, το οποίο αποστέλλουν στην Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Ε.Ε.Ε.Α.Ε) με σκοπό την αξιολόγηση των μαθητών από ειδικούς. Η διαδικασία αυτή όταν αφορά παιδιά νηπιαγωγείου καθυστερεί υπερβολικά, με αποτέλεσμα κάποιες φορές ένα παιδί να φεύγει από το νηπιαγωγείο με την αίτηση του ακόμη να εκκρεμεί! Αξίζει να αναφερθεί, ότι παρατηρείται επίσης γραφειοκρατία στη διεκπεραίωση της διαδικασίας, η οποία αφενός δημιουργεί περισσότερες καθυστερήσεις στο χρόνο έγκρισης και αφετέρου περεταίρω επιβάρυνση στη νηπιαγωγό. Αυτό σημαίνει πως το παιδί αυτό, δεν λαμβάνει τη στήριξη και τη βοήθεια που χρειάζεται όταν βρίσκεται στην Προδημοτική. Επίσης όταν η αίτηση του εξεταστεί (αυτό μπορεί να γίνει ένα χρόνο αργότερα), η εικόνα του παιδιού στα χαρτιά δεν θα είναι αντιπροσωπευτική της πραγματικότητας λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει. Σε περίπτωση όμως που η αίτηση για αξιολόγηση του παιδιού γίνεται από κάποιο γονιό, τότε οι διαδικασίες ακολουθούν γοργή πορεία.
2.5. Σχολικοί συνοδοί
Στο νηπιαγωγείο σπάνια εγκρίνονται συνοδοί για παιδιά με δυσκολίες. Υπάρχουν παιδιά με σοβαρότατα προβλήματα όπως για παράδειγμα παιδιά με υπερκινητικότητα, αυτισμό, κινητικά προβλήματα, σοβαρά συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα. Συνεπώς, χάνεται αρκετός πολύτιμος διδακτικός χρόνος, αφού η νηπιαγωγός αναγκάζεται να δώσει περισσότερη προσοχή στα παιδιά με δυσκολίες, τα οποία αδυνατούν να ανταποκριθούν μόνα τους στο πλαίσιο μιας σχολικής τάξης. Πολλές φορές κάποια από αυτά τα παιδιά έχουν επιθετική συμπεριφορά απέναντι στους άλλους αλλά και τον εαυτό τους. Εννοείται ότι οι νηπιαγωγοί αναλαμβάνουν όλη την ευθύνη για οτιδήποτε συμβεί στην τάξη αλλά κανένας δεν τις προστατεύει όταν κάτι σοβαρό συμβεί. Παρόλο που στη σελίδα του Υπουργείου καταγράφεται ότι γίνονται ειδικές διευθετήσεις4 σε μια τάξη με σοβαρά προβλήματα, κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Άξιο απορίας είναι το γεγονός ότι τα ίδια παιδιά, στο δημοτικό έχουν συνοδό! Θεωρούμε ότι η στήριξη των παιδιών με τέτοιες δυσκολίες, θα έπρεπε να γίνεται με βάση το τι προβλέπεται, προκειμένου να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
2.6 Αντικαταστάσεις
Όταν σε ένα νηπιαγωγείο απουσιάζει μια νηπιαγωγός για λιγότερο από 4 μέρες, η εκπαιδευτική υπηρεσία δεν στέλνει αντικαταστάτρια στο σχολείο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να μπαίνει μια σχολική βοηθός στην τάξη για να προσέχει τα παιδιά, είτε τα παιδιά να μοιράζονται σε άλλες τάξεις. Δηλαδή στην πρώτη περίπτωση τα παιδιά ελέγχονται από άτομο που δεν ανήκει στο εκπαιδευτικό προσωπικό και στην δεύτερη περίπτωση, στις τάξεις υπάρχουν περισσότερα από 25 παιδιά. Και οι δύο περιπτώσεις είναι απαράδεχτες και επικίνδυνες για την ασφάλεια των παιδιών.
2.7 Διοικητικός χρόνος
Έχει αναγνωριστεί και από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας η ανάγκη για ελάφρυνση των διευθυντών από το διδακτικό τους χρόνο, ώστε να είναι σε θέση να ασκούν τα πολυεπίπεδα διοικητικά τους καθήκοντα στις σχολικές τους μονάδες. Ενώ τα καθήκοντα της διευθύντριας σε ένα δημόσιο νηπιαγωγείο προσομοιάζουν με εκείνα των δημοτικών, φέτος το Υπουργείο αναγνώρισε την ανάγκη να ελαφρύνει μόνο τους διευθυντές των δημοτικών με βάση τους αριθμούς των μαθητών των σχολικών μονάδων. Για τα νηπιαγωγεία ούτε λόγος! Δεν πρέπει να παραλείψουμε στο να αναφερθούμε στο ρόλο των "διευθυνουσών", δηλαδή των απλών νηπιαγωγών που καλούνται να αναλάβουν καθήκοντα διευθυντριών, χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί για αυτό το ρόλο και χωρίς μειώσεις στο ωράριο. Πολλές φορές το φορτίο αυτό αναγκάζονται να το κουβαλήσουν νεαρές κοπέλες, χωρίς εμπειρία για διοίκηση σχολείου και φυσικά χωρίς ανάλογη επιμόρφωση επί του θέματος.
2.8. Γραμματειακό προσωπικό
Σε συνέχεια με το δυσβάστακτο διοικητικό έργο, στα νηπιαγωγεία δεν υπάρχει ούτε γραμματειακό προσωπικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ασκούσες τη διοίκηση του σχολείου, να έχουν την ευθύνη για τις γραμματειακές εργασίες, την αλληλογραφία, την επικοινωνία κλπ. Είναι άξιο απορίας πως γίνεται στα νηπιαγωγεία να θεωρείται πως δεν χρειάζονται γραμματειακό προσωπικό, ενώ όλα τα δημοτικά έχουν!
3. Επίλογος
Τα προβλήματα είναι πολλά και δυστυχώς ταλαιπωρούν τα νηπιαγωγεία και τις εκπαιδευτικούς εδώ και χρόνια. Εννοείται επίσης, πως πιο πάνω αναφέρονται μόνο μερικά προβλήματα, από όσα βασανίζουν την καθημερινότητα των εκπαιδευτικών και δυσκολεύουν το έργο τους. Αναντίλεκτα οι συνάδελφοι νηπιαγωγοί ξεπερνούν καθημερινά τις σωματικές και ψυχικές τους αντοχές, για να προσφέρουν στα παιδιά, χωρίς όμως ουσιαστική στήριξη. Ξενίζει επίσης η στάση της Πολιτείας και η απροθυμία λύσης διαχρονικών προβλημάτων στα Δημόσια Νηπιαγωγεία. Οι νηπιαγωγοί θα έπρεπε να έχουν εκείνες τις συνθήκες εργασίας που να τις βοηθούν να εργάζονται απρόσκοπτα και ομαλά στο εργασιακό τους περιβάλλον, για το καλό πρώτα και κύρια των παιδιών.
Παραπομπές:
1http://www.moec.gov.cy/dde/prodimotiki_eisagogi.html
2Γερμανός, Δ. (1999). Ο χώρος ως παράγοντας της σχολικής αποτυχίας. Στο: Χ. Κωνσταντίνου & Γ. Πλειός (επιμ.), Σχολική Αποτυχία και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σ. 281-302 3http://www.poed.com.cy/Default.aspx?tabid=92&articleType=ArticleView&articleId=379 4http://www.moec.gov.cy/eidiki_ekpaidefsi/eidiki_agogi_ekpaidefsi.html
Γράφει: Αναστασία Μαγίδου
