«Όλα αυτά δεν είναι απλά και αυτονόητα» έγραφα πριν δύο χρόνια στο βιβλίο Δημιουργική Κύπρος. Οι πρόσφατες συζητήσεις για δύο φαινομενικά άσχετα νομοσχέδια δυστυχώς αποκαλύπτουν κάτι ακόμη πιο ανησυχητικό: Ότι τα πολιτικά κατεστημένα δεν θέλουν να κατανοήσουν τα απλά και αυτονόητα.
Τι είναι αυτό για το οποίο προειδοποιεί η Δημιουργική Κύπρος; Στο κεφάλαιο για τη διαχείριση φυσικού αερίου γράφει: «Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι το χρήμα διαφθείρει. Πρέπει να προνοήσουμε για την ενίσχυση των θεσμών και διασφάλιση των διαδικασιών που θα μας προστατέψουν από τη διαφθορά. Αυτό προϋποθέτει διαφάνεια, δημόσια διαβούλευση, υιοθέτηση διεθνών προτύπων εταιρικής διακυβέρνησης της Δημόσιας Εταιρείας Ορυκτού Πλούτου και του Ταμείου Φυσικού Αερίου. Στη χώρα μας δεν εφαρμόζονται οι εισηγήσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων και ιδιαίτερα για χρηματοδότηση από ξένα νομικά πρόσωπα. Αντιλαμβανόμαστε τις συνθήκες διαπλοκής που δημιουργούνται όταν ξένες εταιρείες κάνουν συνεισφορές σε πολιτικά κόμματα, μέλη των οποίων διαχειρίζονται τη Δημόσια Εταιρεία Ορυκτού Πλούτου;»
Τις τελευταίες βδομάδες παρακολουθούμε την αντιπαράθεση για την κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων ΚΡΕΤΥΚ. Ο νόμος προβλέπει οτι τα συμφέροντα του κύπριου πολίτη εκφράζει αποκλειστικά ο Υπουργός Εμπορίου —ο οποίος δικαιούται να μεταφέρει τις μετοχές στην σύζυγο ή τα παιδιά του.
Ταυτόχρονα βρίσκεται υπό συζήτηση νομοσχέδιο για τα οικονομικά των κομμάτων. Σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμος πρέπει να περιέχει απαγορευτικές διατάξεις για χρηματοδότηση κομμάτων από ξένα συμφέροντα. Ωστόσο, η τροποποίηση του Νόμου συζητείται σε ad hoc επιτροπή με ΑΠΟΡΡΗΤΑ πρακτικά, οι πολίτες δεν έχουν λόγο στην διαδικασία και οι ουσιώδεις εισηγήσεις της επιτροπής GRECO δεν υιοθετούνται. Οι προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις επιτρέπουν δωρεές από ξένα συμφέροντα.
Βάζοντας τα δύο μαζί παρατηρούμε οτι είναι δυνατόν να γίνονται ανώνυμες εισφορές από ξένες εταιρείες στο πολιτικό κόμμα του υπουργού που έχει την απόλυτη εξουσία για τον ορυκτό μας πλούτο! Εύλογα διερωτάται ο καθένας μας: Δεν αντιλαμβανόμαστε τι συνθήκες διαπλοκής δημιουργούνται; Η μήπως αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά και αυτές ακριβώς επιδιώκουν τα πολιτικά κατεστημένα;
Δεν πιστεύω σε θεωρίες συνωμοσίας ότι κάτι μαγειρεύεται. Πιστεύω όμως οτι ο πολιτικός πολιτισμός της χώρας δεν βρίσκεται σε επίπεδο που να μας προστατεύει από τον κακό μας εαυτό. Σε αυτή την άποψη δυστυχώς δεν είμαι μόνος. Το Economist Intelligence Unit μας βάζει στην κατηγορία των «ελλειμματικών δημοκρατιών». Κατέχουμε την 40η θέση παγκοσμίως και την 20η στην Ε.Ε. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα άσχημο –στην ίδια κατηγορία βρίσκονται η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Πολωνία και είμαστε ακριβώς δίπλα στην Ινδία, μια χώρα με παρόμοια ιστορική εμπειρία με τη δική μας. Ενδιαφέρουσα είναι η εξής αντίφαση: ενώ βρισκόμαστε μεταξύ των δέκα πρώτων όσο αφορά τις εκλογικές διαδικασίες και τις πολιτικές ελευθερίες, βρισκόμαστε κάπου μεταξύ 60ης και 90ης θέσης στη λειτουργία της κυβέρνησης, τη συμμετοχή των πολιτών και την πολιτική κουλτούρα. Βρισκόμαστε κάπου μεταξύ ελλειμματικής δημοκρατίας και πολιτευμάτων που θεωρούνται υβρίδια δημοκρατίας-απολυταρχίας.
Οι πολίτες πρέπει να ενεργοποιηθούν και να απαιτήσουν πλήρη συμμόρφωση των πολιτικών κομμάτων με τις ευρωπαϊκές συστάσεις. Ήδη η μη κυβερνητική οργάνωση Διαφάνεια Κύπρος, παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας, η πρωτοβουλία «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-για Πρόοδο και Περηφάνια» και η ομάδα ανεξάρτητων πολιτών «Πολίτες Μπροστά» συντονισμένα ζητούν όπως υιοθετηθούν αυτούσιες οι εισηγήσεις της έκθεσης GRECO. Αν τα καταφέρουμε θα είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την δημοκρατία στην χώρα μας. Αν δεν τα καταφέρουμε θα καταντήσουμε όπως την Νιγηρία αντί να μοιάσουμε της Νορβηγίας.
Αναρτήθηκε στο μπλόγκ zenios.wordpress.com
Ο, Σταύρος Α. Ζένιος είναι μέλος του προεδρείου της πρωτοβουλίας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος των πρυτάνεων των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών.
Γράφει: Σταύρος Α. Ζένιος
