Όταν το 2009 οι εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Νεολαίας (Ε.Φ.Ν.) ζητούσαν ουσιαστικές παρεμβάσεις και μέτρα για την αναχαίτιση της νεανικής ανεργίας αντιμετωπίζονταν από τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων με συμπάθεια μεν, αλλά, και με βιασύνη πράμα που υπέκρυπτε την γενική –τότε- αντίληψη ότι υπάρχουν πολύ πιο «ουσιαστικά» ζητήματα και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Το 2010 όταν το Ε.Φ.Ν. υιοθέτησε ως κεντρικό του σύνθημα «Να μη χαθεί μια γενιά, εξαιτίας της κρίσης» ακούστηκε υπερβολικό και φορτισμένο.
Μέχρι το 2011 είχε διαπιστωθεί από τη Eurostat ότι υπήρχε στην κυριολεξία μια «χαμένη» γενιά ευρωπαίων και ότι η ανεργία είχε πλήξει τους νέους ανθρώπους περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ομάδα πληθυσμού. Η Ελλάδα και η Ισπανία δεν ήταν πλέον οι εξαιρέσεις αλλά, ήταν οι επικεφαλής στη θλιβερή κούρσα αύξησης της ανεργίας, ιδιαίτερα της νεανικής.
Αυτόματα η νεανική ανεργία από θέμα «χαμηλής πολιτικής» αναβαθμίστηκε σε ζήτημα μείζονος σημασίας καθώς απειλεί να τινάξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κατ’ επέκταση τις κοινωνίες στον αέρα. Μια «χαμένη» γενιά ευρωπαίων θα έχει πολλαπλασιαστικές αρνητικές συνέπειες στα ταμεία κοινωνικών ασφαλίσεων, στις συντάξεις, στους δείκτες παραγωγικότητας και καινοτομίας. Πολύ απλά, η Ενωμένη Ευρώπη δε μπορεί να είναι ανταγωνιστική δίχως τους νέους της στην αγορά εργασία. Ακόμα χειρότερα, μια Ευρώπη που παραπαίει οικονομικά δε μπορεί να διατηρήσει ένα στέρεο όραμα για το μέλλον Έτσι προέκυψε η ιδέα για ένα σύνολο μέτρων και εργαλείων για συγκράτηση και αναχαίτιση της νεανικής ανεργίας με στοχευμένα μέτρα τα οποία πλέον απασχολούν την Ε.Ε. σε επίπεδο αρχηγών κρατών-μελών.
Η σχετική Σύσταση που έχει υιοθετηθεί από το Συμβούλιο της Ε.Ε., στις αρχές του χρόνου προνοεί ότι, τα κράτη μέλη θα «εξασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης καλής ποιότητας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή άσκηση εντός περιόδου τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση».
Η Κύπρος βρίσκεται σε μια καλή πορεία ανάπτυξης των δικών της εργαλείων στον τομέα αυτό. Τα εύσημα για την πρωτοβουλία ανήκουν στο Τμήμα Εργασίας και την αρμόδια Υπουργό καθώς βεβαίως και σε όλους τους φορείς που συμβάλλουν στο συντονισμό (ΑνΑδ, ΚΕΠΑ, Μονάδα ΕΚΤ, Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού, ΟΝΕΚ κτλ) με στόχο την ανάπτυξη και την εφαρμογή ενός σχεδίου δράσης για τη νεανική απασχόληση, το οποίο να περιλαμβάνει και την εφαρμογή της «εγγύησης για τη νεολαία». Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεσμεύτηκε για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού μέχρι το τέλος του χρόνου. Από την ταχεία εξέλιξη των μέχρι στιγμής διαβουλεύσεων φαίνεται ότι ο στόχος είναι εφικτός.
Για την υλοποίηση της εγγύησης για τη νεολαία τα κράτη μέλη μπορούν να επωφεληθούν από σχετικό ταμείο που έχει δημιουργηθεί με συνολικό προϋπολογισμό 6 δις ευρώ, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διοχετεύσουν εθνικούς πόρους καθώς και να αξιοποιήσουν τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία.
Ποια τα οφέλη από την «εγγύηση νεολαίας»; Κατ’ αρχήν το ίδιο το κράτος και οι υπηρεσίες του εντατικοποιούν τις προσπάθειές τους με στόχευση τους ίδιους τους νέους. Δεύτερο, υποχρεούνται να εντοπίζουν τους άνεργους νέους, να αξιολογήσουν τις ανάγκες τους και να αναπτύσσουν ή να βελτιώσουν εξειδικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης-κατάρτισης ανάλογα με το προφίλ τους. Επιπλέον, οι νέοι αποκτούν περισσότερα προσόντα από φορείς τυπικής και μη τυπικής μάθησης ώστε να ανταγωνιστούν με καλύτερες πιθανότητες στην αγορά εργασίας. Τέλος, οι νέοι συνεχίζουν να κοινωνικοποιούνται, να μαθαίνουν και να δημιουργούν παραμένοντας έτσι ενεργοί στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Μαγικές λύσεις για την ανεργία δεν υπάρχουν, αλλά σίγουρα υπάρχουν καλές πρακτικές για τη συγκράτηση και τη σταδιακή αναχαίτισή της. Η «εγγύηση για τη νεολαία» αποτελεί μια πρακτική προς την ορθή κατεύθυνση που θα διατηρήσει τους νέους ενεργούς, θα τους δώσει συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες και θα τους επιτρέψει να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες εργοδότησης που θα παρουσιάζονται. Προσδοκούμε ότι παρόμοια βήματα θα γίνουν και προς την κατεύθυνση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας (π.χ προσέλκυση επενδύσεων) αφού μόνο με την ισορροπία στην προσφορά και ζήτηση θέσεων εργασίας μπορεί το φάσμα της ανεργίας να αντιμετωπιστεί οριστικά.
Γράφει: Ξένια Κωνσταντίνου
