Οι οικονομικές κρίσεις δεν ενέχουν ποτέ το στοιχείο της δικαιοσύνης. Το μεγαλύτερο τίμημα το πληρώνουν πάντοτε οι πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και οι νέοι.
Στην Κύπρο του 2013 η γενιά του ’90 βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση επειδή κατά γενική ομολογία -αν και στη συντριπτική τους πλειοψηφία απόφοιτοι πανεπιστημίου- εν τούτοις, είναι οι τελευταίοι που θα προσληφθούν και οι πρώτοι που θα απολυθούν.
Οι πιθανότητες για ένα νεαρό άνεργο άτομο να βρει εργασία είναι λίγες. Μόνο το 29,7 % των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών που ήταν άνεργα το 2010 βρήκαν εργασία το 2011, πτώση σχεδόν κατά 10 % εντός των τελευταίων τριών ετών.
Τι μπορεί να γίνει;
Αρχικά οφείλουμε να αναζητήσουμε λύσεις οι οποίες να είναι οικονομικά βιώσιμες αλλά και προσαρμοσμένες στις ανάγκες των νέων και της σημερινής αγοράς. Για να καταλήξουμε όμως σε εποικοδομητικές προτάσεις χρειάζεται πρώτα να εντοπίσουμε τις κύριες αδυναμίες που έχουν σήμερα οι νέοι και οι απόφοιτοι μας.
Αυτές κατά την άποψη μου είναι.
- Η περιορισμένη έως και μηδενική εργασιακή εμπειρία των αποφοίτων μας.
- Η νησιώτικη κουλτούρα της περίκλειστης κοινωνίας/οικονομίας γεγονός που έχει αποτρέψει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη της κινητικότητας κατά τις σπουδές και κατά την επαγγελματική καριέρα.
- Η σε μεγάλο βαθμό αποκλειστική ανάπτυξη «πανεπιστημιακών δεξιοτήτων» (βλ. βιογραφικά με εξαίρετους βαθμούς) και η περιορισμένη ανάπτυξη «δεξιοτήτων ζωής» (βλ. περιορισμένες δυνατότητες επικοινωνίας, επίλυσης προβλημάτων, εργασία εντός χρονοδιαγραμμάτων, επίλυση διαφορών, διαπολιτισμικές δεξιότητες κλπ)
Το ερώτημα που παραμένει είναι πώς η «γενιά της κρίσης» θα μπορέσει να καλύψει με τρόπο παραγωγικό για την ίδια -έστω και εκτός αγοράς εργασίας- το χαμένο έδαφος ούτως ώστε μόλις η οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει η καλύτερη παρτίδα νέων κυπρίων επιστημόνων να είναι έτοιμη να ριχθεί στη μάχη της ανάπτυξης;
Εάν οι νέοι μας και ειδικά οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων «χάσουν» ακόμη μια πενταετία έως ότου ορθοποδήσει η οικονομία αυτό θα σημαίνει ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα για την οικονομία του τόπου. Όπως επίσης εξίσου σημαντικός στόχος είναι να συγκρατήσουμε την εκροή των νέων επιστημόνων από το ενδεχόμενο μόνιμης φυγής στο εξωτερικό.
Για να πετύχουμε τα πιο πάνω θεωρώ ότι άμεσα θα πρέπει να κινηθούμε πάνω σε τρεις άξονες.
- Διάδοση και εφαρμογή από κυπριακούς φορείς του θεσμού της πρακτικής εξάσκησης (internships).
- Προώθηση και ενίσχυση της κινητικότητας
- Προώθηση και αναγνώριση της μη τυπικής εκπαίδευσης
Για την εφαρμογή του πρώτου πρέπει να δοθούν κίνητρα από κυβέρνηση, ΚΕΒΕ και ΟΕΒ προς οργανισμούς, επιχειρήσεις και οργανώσεις για αποδοχή αποφοίτων και τελειόφοιτων φοιτητών για 6μηνη πρακτική εξάσκηση. Η πρακτική εξάσκηση, ιδιαίτερα εφόσον εφαρμοστεί εντός ενός πλαισίου που να διασφαλίζει ποιότητα για εξασκούμενο και για ανάδοχο, θα παρέχει αμοιβαίο όφελος. Ο μεν ασκούμενος θα κερδίζει σημαντική εργασιακή εμπειρία και δεξιότητες ενώ ο μεν ανάδοχος θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει νέους επιστήμονες για συγκεκριμένα καθήκοντα τα οποία μπορούν να είναι αναπτυξιακά για τον ίδιο τον οργανισμό. Όπως για παράδειγμα, την ετοιμασία μιας αίτησης για χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά προγράμματα.
Για την ενίσχυση της κινητικότητας, χρειάζεται μέσα από υφιστάμενα δίκτυα να γίνει μεγαλύτερη προώθηση της ευρωπαϊκής πύλης EURES μέσο της οποίας γίνεται αντιστοίχιση θέσεων εργασίας και τοποθέτησης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ενώ τέλος για την προώθηση και αναγνώριση της μη τυπικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερη ευθύνη έχει το Υπουργείο Παιδείας και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις για να αναπτύξουν προγράμματα προσβάσιμα από όλους τα οποία να τυγχάνουν αναγνώρισης σε εθνικό επίπεδο.
Καταληκτικά, η κρίση φέρνει ανεργία, μιζέρια και ματαιότητα. Αν παραμείνουμε μόνο σ’ αυτά η κρίση θα διαρκέσει ακόμη περισσότερο. Αν όμως από την άλλη βρούμε τη δύναμη ως άτομα και ως κοινωνία να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό τον «χαμένο χρόνο» η κρίση θα ξεπεραστεί πιο σύντομα.
Γράφει: Ξένια Κωνσταντίνου
