Η παγκοσμιοποίηση και η νέα τάξη πραγμάτων μπροστά στην πρόκληση νέου διπολισμού. Του Στυλιανού Ηροδότου

Σε ανύποπτο για πολλούς χρόνο, ο Μπρεζίνσκυ, θεωρητικός εκφραστής της Αμερικανικής ηγεμονίας, είχε εκφράσει την πρόβλεψη να περιοριστεί ή να φθίνει η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα, η οποία είχε δημιουργηθεί μετά από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Η οικονομική άνοδος της καπιταλιστικής Ρωσίας, καθώς και η δυναμική της επάνοδος ως βασικού παίκτη στη διεθνή πολιτική σκακιέρα την τελευταία δεκαετία με αυξανόμενο ρόλο σε περιφεριακά και διεθνή θέματα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, μαζί με άλλες εξελίξεις, επαληθεύει το βασικό νόημα των προβλέψεων Μπρεζίνσκυ,αλλά με τρόπο που φέρνει τη χώρα αυτή σε αντιπαράθεση και σε νέο Ψυχρό Πόλεμο με τη Δύση.

Η Ρωσία αξιοποιεί τα ενεργειακά της αποθέματα,αυξάνει τη στρατιωτική της ικανότητα και τελευταία, καταφέρνει να επιβιώνει με στρατηγικής σημασίας κινήσεις και διακρατικές συμφωνίες για να απαντήσει στις ολοένα αυξανόμενες κυρώσεις από τη Δυτική κοινότητα.

Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε η ίδρυση του Διεθνούς Οργανισμού BRICS(2009), καθώς και πρόσφατα, η δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας από αυτούς, η οποία αναμένεται να διαδραματίσει ρόλο εναλλακτικής πηγής δανεισμού των κρατών, έναντι στο Δ.Ν.Τ. και την Παγκόσμια Τράπεζα.

Οι χώρες των BRICS(Βραζιλία,Ρωσία,Ινδία,Κίνα,Νότιος Αφρική), αποτελούν αναδυόμενες δυνάμεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Οι δηλώσεις εκπροσώπων των BRICS εμφανίζουν την τάση προσπάθειας διαφυγής από την επικράτηση των συμφερόντων των δυτικών μονοπωλίων και μιας υποβόσκουσας αμφισβήτησης των κυρίαρχων πολιτικών των ελεγχόμενων από τη Δύση διεθνών οργανισμών, οι οποίες οδηγούν στην παρατεταμένη ύφεση,στην υπερχρέωση κρατών και στη φτώχεια.

Βασικό κριτήριο αξιολόγησης της δράσης των BRICS θα αποτελέσει το περιεχόμενο των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών που θα ασκηθούν σε κάθε χώρα-μέλος, λόγω της ύπαρξης δομικών διαφοροποιήσεων,αλλά και διαφορών ιδεολογικού προσανατολισμού. 

Η διαφαινόμενη προοπτική συνεργασίας Ελλάδας-Ρωσίας είναι δυνατό να οδηγηθεί και σε παροχή δανεισμού, η οποία να διανοίξει νέες προοπτικές για εξωτερικό δανεισμό των κρατών. Προοπτικές συνεργασίας είναι επίσης δυνατό να υπάρξουν μεταξύ των BRICS και της Ένωσης Νοτιοαμερικανικών Εθνών.

Δεδομένης της ολοένα και περισσότερο αυξανόμενης απαρέσκειας και της αμφισβήτησης των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών από πλευράς των πολιτών, τα πιο πάνω γεγονότα είναι δυνατό να καταστούν το έναυσμα μεγάλων αλλαγών στο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό καπιταλιστικό σύστημα. Επίσης, τέτοιες εξελίξεις θα μπορούν να ενισχύσουν την ιδέα επιπρόσθετων εναλλακτικών δρόμων έναντι στη μονολιθική οικονομική και πολιτική τάξη πραγμάτων.

Αυτές οι αλλαγές, είναι πιθανό να πάρουν τη μορφή ριζικής ενδοκαπιταλιστικής αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πόλων και έμμεσα, ενίσχυσης της πάλης των προοδευτικών κοινωνικών δυνάμεων των λαών για υπέρβαση του καπιταλισμού και για διάνοιξη του δρόμου για οικοδόμηση σοσιαλιστικής κοινωνίας, διαμέσου των τριγμών που θα προκληθούν στο διεθνές καπιταλιστικό θεσμικό οικοδόμημα.

Είναι επίσης ορατός ο κίνδυνος κλιμάκωσης της στρατιωτικής έντασης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε θερμή σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες. Η αυξανόμενη προσπάθεια δημιουργίας στρατιωτικών προκλήσεων από τις νατοικές δυνάμεις προς τη Ρωσία με αφορμή την оυκρανική κρίση, είναι δυνατό να οδηγήσει σε μια τέτοια κατάσταση.

Γράφει: Στυλιανός Ηροδότου