Οι εξελίξεις στο Κυπριακό ήταν αναμενόμενες και όσοι έχουν αιφνιδιαστεί σημαίνει ότι απλά δεν παρακολουθούν τα όσα ο ΓΓ του ΟΗΕ εδώ και καιρό διαμήνυε τόσο στις Εκθέσεις του όσο και διαμέσου των δηλώσεων που έκαναν οι εκπρόσωποί του.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ από πολύ νωρίς είχε κάνει γνωστές τις προθέσεις του. Από την Έκθεση που συνέταξε τον περασμένο Σεπτέμβρη για τα πεπραγμένα στο Κυπριακό. Εκεί με σαφήνεια διαμήνυσε ότι είναι έτοιμος να αναλάβει μια νέα πρωτοβουλία αν και εφόσον πεισθεί ότι τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν την πολιτική βούληση να διαπραγματευτούν αποτελεσματικά. Για να αναλάβει νέα πρωτοβουλία ο κ. Γκουτέρες έθεσε συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
- Οι διαπραγματεύσεις να συνεχίσουν από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά.
- Να διαφυλαχθεί το υλικό που συσσωρεύτηκε στις διαπραγματεύσεις, δηλαδή, οι συγκλίσεις από το 2008 και εντεύθεν, το πλαίσιο συμπερασμάτων του ΓΓ του ΟΗΕ και το άτυπο έγγραφο για το μηχανισμό εφαρμογής της λύσης.
- Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα είναι η ίδια μ’ αυτήν του Κραν Μοντανά, δηλαδή θα στηθούν δύο τραπέζια διαπραγμάτευσης, ένα για την εσωτερική πτυχή του Κυπριακού και ένα για τη διεθνή πτυχή του Κυπριακού, και τα θέματα θα συζητηθούν με διασταυρούμενο τρόπο.
- Τα θέματα που θα συζητηθούν είναι τα έξι που καθόρισε ο κ. Γκουτέρες. Τέσσερα για την εσωτερική πτυχή (περιουσιακό, εδαφικό, αποτελεσματική συμμετοχή, ισότιμη μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων πολιτών) και δύο για τη διεθνή πτυχή (ασφάλεια-εγγυήσεις, αποχώρηση κατοχικού στρατού).
Αν τα εμπλεκόμενα μέρη απαντήσουν θετικά στις προϋποθέσεις που θέτει ο κ. Γκουτέρες, τότε αναμένεται ο ΓΓ του Διεθνούς Οργανισμού να αναλάβει πρωτοβουλία και οι διαπραγματεύσεις να επαναρχίσουν. Αν δεν διαπιστώσει κάτι τέτοιο, τότε το αδιέξοδο θα διαιωνιστεί και πολύ πιθανόν να επιρριφθούν ευθύνες στην πλευρά που θα το προκαλέσει. Οι δε συνέπειες θα είναι αρνητικότατες για την Κύπρο και το λαό μας.
Οι προϋποθέσεις που θέτει ο ΓΓ του ΟΗΕ καθιστούν εκτός συζήτησης διάφορες θέσεις και απόψεις που διατυπώνονται ένθεν κακείθεν του συρματοπλέγματος.
Δεν τίθεται θέμα χρονοδιαγραμμάτων, γιατί η διαδικασία που απαιτεί ο ΓΓ του ΟΗΕ έτσι κι αλλιώς είναι εκ των πραγμάτων μικρής διάρκειας. Αφού το υλικό της διαπραγμάτευσης θα διαφυλαχθεί και θα συνεχιστεί η διαδικασία από το σημείο που διακόπηκε, αυτό σημαίνει ότι ο δρόμος που απέμεινε να διανυθεί είναι σύντομος. Οι συγκλίσεις που από το 2008 έχουν επιτευχθεί είναι πολλές και οι εμπλεκόμενοι θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις και να κάνουν συγκεκριμένες τοποθετήσεις στα εναπομείναντα θέματα, στα περισσότερα από τα οποία ήδη υπάρχει προχωρημένη σύγκλιση. Η διαπραγμάτευση θα ολοκληρωθεί είτε θετικά είτε αρνητικά.
Αυτό το γεγονός πολλαπλασιάζει τις ευθύνες των ηγετών των δύο κοινοτήτων, του Αναστασιάδη και του Ακκιντζί, οι οποίοι θα πρέπει να πάρουν ιστορικές αποφάσεις, όπως σημειώνει και ο κ. Γκουτέρες. Ιστορικές αποφάσεις θα πρέπει να πάρει και η Τουρκία για το θέμα των εγγυήσεων και της εν γένει παρουσίας της στην Κύπρο. Ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει τοποθετηθεί για τα θέματα αυτά στο Πλαίσιο Συμπερασμάτων του, δηλώνοντας ότι το αναχρονιστικό σύστημα εγγυήσεων και τα όποια επεμβατικά δικαιώματα πρέπει να τερματιστούν από την πρώτη μέρα ενώ τα κατοχικά στρατεύματα θα πρέπει να αποχωρήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα, με μηχανισμό επίβλεψης του ΟΗΕ.
Εκτός συζήτησης τίθενται και οι απόψεις περί αλλαγής στρατηγικής και βάσης πάνω στην οποία συζητείται το Κυπριακό, οι οποίες διατυπώνονται στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Έτσι κι αλλιώς αυτές οι απόψεις ήταν πάντα ανεδαφικές και επικίνδυνες. Τούτη τη φορά, όμως, αν η απάντησή μας προς το ΓΓ του ΟΗΕ είναι ότι θέλουμε αλλαγή στρατηγικής ή βάσης, τότε απευθείας θα καταλήξουμε στη διχοτόμηση με τις ευθύνες να βαραίνουν εξολοκλήρου την ελληνοκυπριακή πλευρά. Και είναι τότε που η Κυπριακή Δημοκρατία θα κληθεί να πληρώσει βαρύτατα πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά τιμήματα, με αρνητικότατες προεκτάσεις σε διάφορα ζωτικά ζητήματα, περιλαμβανομένων και των υδρογονανθράκων.
Εν κατακλείδι: το Κυπριακό έχει φτάσει στο «δια ταύτα». Αυτή τη φορά η αναφορά-κλισέ ότι οι εξελίξεις είναι κρίσιμες, απηχεί πλήρως την πραγματικότητα. Αυτό το γεγονός πρέπει να γίνει κατανοητό απ’ όλους και πρωτίστως από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος πλέον δεν μπορεί να πατά σε δύο βάρκες, να τοποθετείται αντιφατικά και αλλοπρόσαλλα. Οι τοποθετήσεις του πρέπει να είναι ξεκάθαρες και να εναρμονίζονται πλήρως με τα «θέλω» του ΓΓ του ΟΗΕ. Μόνο έτσι θα μπορέσει να ανακτήσει την αξιοπιστία του, την οποία έχει απωλέσει με την παρουσία και τη συμπεριφορά του στο Κραν Μοντανά, γεγονός που σημείωσε ο κ. Γκουτέρες στις Εκθέσεις του. Μόνο έτσι θα μπορέσει να υπηρετήσει ουσιαστικά την προοπτική της λύσης και να μην μείνει στην ιστορία ως ο Πρόεδρος της διχοτόμησης.
Γράφει: Στέφανος Στεφάνου
