Αναγνωρίζω ότι ως μέλος του Ακαδημαϊκού Προσωπικού του ιδρύματος αυτού, πολλά από τα επιχειρήματα μου μπορούν να ακουστούν ως "αμυντικά".
Επίσης αναγνωρίζω ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η συζήτηση γύρω από τις απολαβές οποιουδήποτε αμείβεται με δημόσιο χρήμα, μπορεί εύκολα να εκτραχυνθεί.
Θα προσπαθήσω όμως να αποφύγω όσο μπορώ το πρώτο και εύχομαι το δεύτερο να αποκτήσει σύντομα περισσότερο νηφάλιο χαρακτήρα.
Πρόσφατα δόθηκαν στην δημοσιότητα οι απολαβές (τονίζω απολαβές, όχι μισθός) μέρους του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου Κύπρου, κυρίως αυτών που βρίσκονται στις δύο ανώτατες βαθμίδες, αυτήν του αναπληρωτή καθηγητή και του καθηγητή.
Ομολογώ ότι μου φάνηκαν υπερβολικά υψηλές. Χαριτολογώντας μάλιστα, και με λίγο ειρωνικό ύφος, είχα γράψει στην προσωπική μου ιστοσελίδα ότι "για να παίρνει κανείς τέτοιες απολαβές είμαι βέβαιος ότι θα έχει θεραπεύσει τον καρκίνο".
Μετά το ξανασκέφτηκα.
Καταρχήν είναι αναγκαία η διάκριση μεταξύ απολαβών και μισθού. Πρώτον, ο μισθός των καθηγητών του Πανεπιστημίου Κύπρου προέρχεται από το δημόσιο. Δεύτερον, οι καθηγητές των δημόσιων Πανεπιστημίων του τόπου είναι ενταγμένοι στις κλίμακες του δημοσίου.
Τρίτον, καμιά κλίμακα του δημοσίου δεν προνοεί αυτά τα υψηλά ποσά. Συνεπώς, αν ισχύει το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο, το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να προκύψει είναι ότι κανείς καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου δεν μισθοδοτείται από το δημόσιο με ποσά άνω της κλίμακας Α16.
Άρα, από που προέρχονται αυτές οι επιπλέον απολαβές;
Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα.
Η πολιτεία, έχει τάξει το Πανεπιστήμιο Κύπρου ως ερευνητικό ίδρυμα. Κατ' επέκταση, βασικό έργο των καθηγητών του είναι η διενέργεια υψηλού επιπέδου έρευνας που να συμβάλλει στην επίλυση επιστημονικών ερωτημάτων. Έρευνας που να μπορεί να σταθεί στα αυστηρότερα κριτήρια και που να αναγνωρίζεται από την διεθνή επιστημονική κοινότητα ως σημαντική συμβολή στην δημιουργία νέας γνώσης.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι καθηγητές του Πανεπιστημίου Κύπρου έχουν προσελκύσει εκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση ερευνών από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποιες οι προεκτάσεις αυτής της επιτυχίας; Νέες θέσεις εργασίας για ερευνητές, δημιουργία εργαστηρίων, εξοπλισμός εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Και όλα αυτά με χρήματα που κέρδισε με πολύ ανταγωνιστικούς όρους ο εν λόγω καθηγητής που διαχειρίζεται και το όλο έργο.
Και αμείβεται μερικές χιλιάδες για αυτό.
Από τα χρήματα που προσέλκυσε ο ίδιος από το εξωτερικό. Όχι από το κράτος. Για να διαχειρίζεται ένα έργο διεθνούς εμβέλειας αποδεδειγμένα, αλλιώς δεν θα επιλεγόταν ανάμεσα σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες αιτήσεις από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να εργοδοτεί ερευνητές στο εργαστήριο του, για να δημιουργήσει υποδομή στο Πανεπιστήμιο που θα είναι χρήσιμη για δεκαετίες.
Δεν μας τιμά όλους αυτό;
Δεν τιμά τον λαό μας που ένας συμπατριώτης μας ερευνητής πέτυχε να βραβευθεί η έρευνα του από την διεθνή κοινότητα; Δεν μας τιμά που σε καιρό μεγάλης ανεργίας αυτός ο ερευνητής
εργοδοτεί δεκάδες επιστήμονες; Δεν μας τιμά που κυριολεκτικά οικοδομεί το αύριο αυτού του τόπου; Όχι με παχιά λόγια στα μπαλκόνια και στα παράθυρα. Με έργο. Με εργαστήρια, με εξοπλισμό, με θέσεις εργασίας. Και αλήθεια, μας ενοχλεί επειδή αυτός ο επιστήμονας αμείβεται για αυτή του την επιτυχία; Ξαναλέω, ούτε καν από το κράτος. Που κατά την ταπεινή μου άποψη το κράτος σε αυτούς τους ανθρώπους οφείλει τιμές.
Εκτός και εάν.
Εκτός και εάν ως κοινωνία έχουμε επιλέξει να δεχόμαστε τις τιμές σε ποδοσφαιρικές ομάδες, σε αθλητές που τιμούν την χώρα μας σε διεθνείς διοργανώσεις (και καλά κάνουμε και τους τιμούμε)
αλλά θεωρούμε ότι ο επιστημονικός κόσμος του τόπου που για πρώτη φορά στην ιστορία μας δημιουργεί γνώση παγκοσμίου βεληνεκούς, θα πρέπει να λοιδορείται γιατί ανάλαβε την ευθύνη ενός σημαντικού έργου που όλος ο υπόλοιπος κόσμος του το αναγνωρίζει.
Είχα λάθος όταν έγραψα για τον καθηγητή που έχει θεραπεύσει τον καρκίνο. Και ξέρετε γιατί; Γιατί στο Πανεπιστήμιο μας θα βρείτε ερευνητές που όντως παλεύουν να βρουν την θεραπεία αυτή. Γιατί υπάρχουν ερευνητές που προσπαθούν να λύσουν γρίφους γενετικής, επιστήμονες που είναι πρωτοπόροι στο παγκόσμιο στερέωμα στην μηχανική επιστήμη και στα ευφυή συστήματα. Ερευνητές που μελετάνε για πρώτη φορά στον τόπο μας τα μυστήρια του εγκεφάλου, ερωτήματα χιλιετιών για την προέλευση της νόησης. Άνθρωποι που ασχολούνται με την παγκόσμια λογοτεχνία και τις γλώσσες, την φιλοσοφία, τις κοινωνικές επιστήμες και το δίκαιο. Επιστήμονες που φέρνουν στην επιφάνεια αρχαιολογικούς θησαυρούς του τόπου μας.
Θέλετε να μιλήσουμε για στρεβλώσεις; Να το πράξουμε. Υπάρχουν και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ενίοτε ίσως και σπατάλη, μπορεί και κρούσματα αναξιοκρατίας. Να μιλήσουμε ανοιχτά για όλα αυτά.
Αλλά καθώς θα το πράττουμε, να αναρωτηθούμε επίσης ποιος είναι ο μοναδικός θεσμός των τελευταίων δεκαετιών που έχει δομικά αλλάξει προς το καλύτερο την κοινωνία μας.
Και τότε, να ρίξουμε αν θέλετε και στην πυρά τους επιστήμονες αυτού του τόπου που για πρώτη φορά από την ίδρυση του κράτους μας φέρνουν πολλαπλάσια περισσότερα χρήματα στον τόπο από όσα ο τόπος τους μισθοδοτεί.
Γράφει: Παναγιώτης Σταυρινίδης
