Τα πνευματικά δικαιώματα, αλλιώς δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) και η ενίσχυση τους, συνιστούν προτεραιότητα της στρατηγικής για την ΕΕ 2020.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ένα νέο κανονισμό σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, για να αντικαταστήσει τον παλαιότερο της κανονισμό.
Όπως προβλέπεται, το Ευρωκοινοβούλιο καλέστηκε να πάρει θέση για το θέμα με γραπτή του έκθεση από την αρμόδια Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς. Με άλλα λόγια όταν εντός των συνόρων της ΕΕ διακινούνται εμπορεύματα που δεν είναι (αυτά που στην καθομιλουμένη ονομάζουμε) original οι τελωνιακές αρχές θα έχουν οδηγίες να ενεργούν με άλλους τρόπους από αυτούς που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Τους συγκεκριμένους τρόπους, τις οδηγίες που θα έχουν, πώς θα κατάσχουν και θα καταστρέφουν τα εν λόγω προϊόντα καθώς και τις προβληματικές πτυχές θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε πιο κάτω.
Η έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου εισηγείται μία κοινή διαδικασία που να καλύπτει όχι μόνο τα παραποιημένα και τα πειρατικά προϊόντα αλλά και τα δικαιώματα εμπορικού σήματος, αλλιώς το λογότυπο. Η διαδικασία αυτή κατονομάζεται ως "απλοποιημένη διαδικασία", και ίσως δημιουργεί ανησυχίες το πόσο απλοποιημένη μπορεί να είναι. Ο κυριότερος ίσως λόγος ανησυχίας, είναι η εξίσωση της εμπορικής με την προσωπική χρήση, όπου δηλαδή δεν υπάρχει καμία πρόθεση για οικονομικό όφελος.
Η διαδικασία αυτή, θα είναι υποχρεωτική για όλες τις παραβιάσεις και θα κινητοποιείται κατόπιν αιτήματος του κατόχου του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Παράλληλα, με την επιβεβαίωση της παραβίασης και με τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος, τα προϊόντα αυτά θα καταστρέφονται. Το κόστος θα επωμίζεται ο κάτοχος των δικαιωμάτων ο οποίος όμως μετά θα μπορεί να κινηθεί νομικά εναντίον των ιδιοκτήτων των εμπορευμάτων, δηλαδή εκείνων που παραβίασαν το πνευματικό του δικαίωμα.
Για να μπορεί να κινηθεί νομικά, η έκθεση προβλέπει το δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα του ιδιοκτήτη των εμπορευμάτων, γεγονός που επίσης εγείρει ανησυχίες ως προς το σεβασμό προσωπικών δεδομένων, από την στιγμή που θα υπάρχει εξίσωση ενός παράνομου εισαγωγέα με έναν φουκαρά που αγόρασε 3 παντελόνια από ένα ταξίδι. Επιπλέον δεν προβλέπεται μέσω αυτής της διαδικασίας στην έκθεση να επιτρέπεται στον κάτοχο των εμπορευμάτων να εκφράζει τη γνώμη του πριν η τελωνειακή διοίκηση λάβει απόφαση, με άλλα λόγια να μην μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, πάλι για λόγους "απλοποίησης" και ταχύτητας.
Επιπρόσθετα η Έκθεση εισηγείται και άλλα μέτρα: καταρχήν την προώθηση από τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των τελωνειακών αρχών. Εισηγείται τη λήψη μέτρων για κατάσχεση γενόσημων φαρμάκων που καταλήγουν στο έδαφος της ΕΕ και εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η πρόταση της Επιτροπής δεν κάνει καμία αναφορά σε γενόσημα φάρμακα πράγμα που θα έπρεπε να αποφευχθεί και στην έκθεση. Εισηγείται, τέλος, τη συμπερίληψη και επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε εμπορικές συμφωνίες.
«Ελαστικότερου έλεγχου» θα τυγχάνουν μόνο οι μικρές αποσκευές οι οποίες όμως περιορίζονται από την Έκθεση στον αστείο αριθμό των λιγότερων των τριών τεμαχίων και με συνολικό βάρος κάτω των 2 κιλών και ακόμα αν τα εν λόγω εμπορεύματα περιορίζονται για προσωπική χρήση θα τυγχάνουν «ελαστικότερου έλεγχου» μόνο αν δεν υπάρχουν υποψίες για το αντίθετο!
Ενδείξεις στη θέση απτών αποδείξεων, απλοποιημένη διασυνοριακή διαδικασία, ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στις τελωνειακές αρχές, συστήματα παρακολούθησης και καταχώρησης προσωπικών δεδομένων με διευρυμένη πρόσβαση, αυξημένη εξουσία για τις τελωνειακές αρχές. Και όλα αυτά όχι για την πάταξη της εμπορίας οπλών, ναρκωτικών, δουλεμπορίου αλλά, για την απόλυτη προστασία των εμπορικών δικαιωμάτων. Με μέτρα που επεμβαίνουν υπέρμετρα στην ιδιωτική σφαίρα αποδυναμώνοντας θεμελιώδη δικαιώματα όπως την προστασία προσωπικών δεδομένων.
Δυστυχώς πολλές φόρες οι προτάσεις της Ε. Επιτροπής και οι εκθέσεις του Ευρωκοινοβουλίου, προωθούν βαθμιαία και σταθερά την αποδυνάμωση ιδιωτικών και πολιτικών ελευθεριών σε πληθώρα κειμένων τους. Στο όνομα λοιπόν, αυτή την φορά των εμπορικών δικαιωμάτων πλήττονται ελευθερίες και όλα αυτά δεν τα λέμε γιατί είμαστε εναντία στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά γιατί κάποιοι, αποφάσισαν ότι τα εμπορικά τους δικαιώματα είναι σημαντικότερα από τα δικά μας δικαιώματα και τις ελευθερίες.
Γράφει: Κυριάκος Τριανταφυλλίδης
