Ζούμε ένα πολιτικό σύστημα με υψηλό βαθμό διαπλοκής και διαφθοράς, έναν μηχανισμό λαφυραγώγησης του παραγόμενου εθνικού πλούτου, που δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστη τη δημόσια διοίκηση και την πολιτική ζωή του τόπου.
Τα απαράδεκτα αυτά φαινόμενα που γεννά ο αξιακός μηδενισμός της εποχής μας, αυτά που σήμερα περισσότερο από ποτέ κυριαρχούν στις δημόσιες συζητήσεις, δεν προέκυψαν βέβαια από το πουθενά. Απλώς, για χρόνια, καλύπτονταν πίσω από τη σιωπηρή ανοχή πολλών.
Ομως, κοινωνία η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα, ή ακόμα χειρότερα τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Και αν παρ’ ελπίδα δεν καταφέρουμε να λάβουμε μέτρα και να υποδείξουμε, χωρίς υποκειμενισμούς και πολιτικές σκοπιμότητες, τους ενόχους, πολύ φοβούμαι ότι η κοινωνία μας θα κατρακυλά συνεχώς. Αν κάνουμε πίσω στη μάχη με τη διαπλοκή, τελειώσαμε.
Πώς απαντούμε, κατά τρόπο συγκεκριμένο και ουσιαστικό στα αμείλικτα ερωτήματα που τίθενται ενώπιόν μας για τη διαπλοκή κομμάτων και κυβέρνησης με ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα; Τις υπόνοιες για διαπλοκή ή και χρηματισμό αξιωματούχων; Για τη διαπλοκή στο κυπριακό ποδόσφαιρο; Για τη σχέση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με ιδιωτικά ή άλλα συμφέροντα;
Τι έχουμε κάνει για τη διερεύνηση και κατανομή ευθυνών για το τραπεζικό σκάνδαλο ή, ακόμα πιο παλιά, για το Χρηματιστήριο; Για τα εκατομμύρια που βγήκαν από τη χώρα λίγο πριν το κούρεμα; Για τη διερεύνηση της Λίστας Λαγκάρντ -απαίτηση που εκκρεμεί από το 2012; Για τον εξευτελισμό θεσμών στο πρόσωπο της Διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας και του Β.Γ. Εισαγγελέα;
Αμφιβάλλει κανείς ότι η ανέξοδη ρητορεία, τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, η κωλυσιεργία στα θέματα αυτά θρέφει την οργή της κοινωνίας;
Εκείνο που έχουμε ανάγκη είναι ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης, λογοδοσίας, της πάταξης και τιμωρίας.
Η προχθεσινή υπερψήφιση του πόθεν έσχες (διεύρυνση του καταλόγου των ελεγχόμενων προσώπων και της εισαγωγής μηχανισμών αποτελεσματικού ελέγχου και λογοδοσίας) είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας. Εστω και αν πέρασε από χίλια-μύρια κύματα (κυρίως από πλευράς κυβέρνησης) μέχρι να μπορέσει να ψηφισθεί.
Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και ο νόμος για το ασυμβίβαστο που απαγορεύει την ανάληψη εργασίας ή την παροχή υπηρεσιών για λογαριασμό του κράτους από πολιτειακούς αξιωματούχους και άλλα δημόσια πρόσωπα. Εστω και αν το κυβερνών κόμμα τον καταψήφισε.
Χρειάζονται όμως και πολλά άλλα τα οποία να αποσκοπούν σε πιο αυστηρούς ελέγχους, σε λογοδοσία, διαφάνεια, εξυγίανση και εκσυγχρονισμό όλων των εκφάνσεων της δημόσιας και κοινωνικής ζωής. Οπως η θεσμική ρύθμιση περιορισμού θητειών σε διάφορα πολιτειακά αξιώματα και η εναλλαξιμότητα σε νευραλγικές θέσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας. Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες. Ο έλεγχος της χρηματοδότησης των ΜΜΕ. Η διαφάνεια στη λειτουργία και ο κοινωνικός έλεγχος των τραπεζών. Οι θεσμοθετημένες διαδικασίες για δημοκρατικό-κοινωνικό έλεγχο των αποφάσεων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα από τους πολίτες.
Χρειάζονται ακόμα αποτελεσματικά συστήματα εντοπισμού των περιπτώσεων αυτών, ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και των μηχανισμών απονομής δικαιοσύνης. Η πλήρης διαλεύκανση τέτοιων υποθέσεων και η τιμωρία των ενόχων, αποτελεί τον καλύτερο τρόπο αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους θεσμούς.
Τέλος θα πρέπει να αντιληφθούμε όλοι, και πρωτίστως τα δημόσια πρόσωπα, ότι μόνο με την αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς μπορεί σιγά-σιγά να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς.
Γράφει: Ελένη Μαύρου
