Κάθε συνετός επενδυτής πρέπει να διαφοροποιεί τις επενδύσεις του.
Όπως λέει και το ρητό, δεν είναι ποτέ σοφό να βάζεις όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι. Όμως, ενώ αυτό χρησιμοποιείται κυρίως ως παράδειγμα όταν παρέχονται συμβουλές για προσωπικές επενδυτικές αποφάσεις, το ίδιο μπορεί να ισχύει και σε εθνικό επίπεδο, εάν αντιμετωπίσουμε το ΑΕγχΠ σαν αυτό που είναι: Ένα προϊόν, και πιο συγκεκριμένα ένα ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
Πάρτε για παράδειγμα το Ντουμπάι. Παρόλο που η μικρή πόλη των Εμιράτων είχε (και εξακολουθεί να έχει) κάποια αποθέματα πετρελαίου, μια μακροπρόθεσμη πρόβλεψη για το μέλλον κατέστησε σαφή την ανάγκη διαφοροποίησης του εισοδήματός της, αξιοποιώντας άλλες πηγές. Ως αποτέλεσμα, μέσω μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και σκεπτικού, το Ντουμπάι είναι σήμερα αυτό που ξέρουμε. Ένα χωνευτήρι πολιτισμών που αποτελεί διάσημο τουριστικό προορισμό, τον μεγαλύτερο αεροπορικό κόμβο και το χρηματοοικονομικό κέντρο της Μέσης Ανατολής.
Τα τελευταία 30 χρόνια, η κυπριακή οικονομία κατάφερε επίσης να διαφοροποιηθεί. Από μια οικονομία που βασιζόταν κυρίως στη γεωργία, στράφηκε περισσότερο στον τουρισμό και ενώ η συμβολή του τουρισμού στο ΑΕγχΠ εξακολουθεί να είναι σημαντική, η συνεισφορά του στην προστιθέμενη αξία έχει εδώ και καιρό επισκιαστεί από τον κλάδο των υπηρεσιών, των κατασκευών και των ακινήτων.
Δυστυχώς όμως, με δεδομένη την πανδημία του Covid-19, σε συνδυασμό με την αστάθεια του επενδυτικού κλίματος, το οποίο κλονίστηκε πρόσφατα, είναι εμφανές ότι η ανάπτυξη του τουρισμού, των υπηρεσιών και του κλάδου των ακινήτων χρειάζεται έναν ακόμη πυλώνα για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου για την Κύπρο. Έναν πυλώνα που θα συμπληρώνει όλους τους προαναφερθέντες κλάδους.
Μετεγκατάσταση έδρας ξένων εταιρειών (headquartering): Προσέλκυση επιχειρήσεων
Το headquartering αποτελεί εδώ και καιρό λέξη-κλειδί ως το νέο θεμέλιο επάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί το οικονομικό μας μοντέλο. Έως σήμερα, η στρατηγική της κυβέρνησης έχει επικεντρωθεί στην παροχή φορολογικών κινήτρων (φορολογικό καθεστώς ταχυδρομικής θυρίδας) προς τις εταιρείες και στόχευε στη μετεγκατάσταση της έδρας ξένων εταιρειών (headquartering) στην Κύπρο. Ενώ η φορολογία και τα οικονομικά κίνητρα γενικότερα είναι πάντα θετικά, δεν επαρκούν, καθώς δεν έχουν αντίκτυπο στο σημαντικότερο στοιχείο του απαιτούμενου μείγματος, ήτοι στους ανθρώπινους πόρους, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η προοπτική λειτουργίας και ανάπτυξης αυτών των εταιρειών.
Επίσης, η πολιτική του headquartering από μόνη της δεν είναι αρκετή για τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, δεδομένου ότι λίγοι πόροι διοχετεύονται στην πραγματική οικονομία. Αυτό που θα τόνωνε πραγματικά την οικονομία είναι η παράλληλη μετεγκατάσταση ανθρώπινων πόρων στην Κύπρο, διότι αυτό θα δημιουργούσε έναν ενάρετο κύκλο αλυσιδωτών αντιδράσεων στην πραγματική οικονομία.
Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα.
Οι εκπατρισμένοι εργαζόμενοι υψηλής εξειδίκευσης ενισχύουν την οικονομία
Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι υψηλής εξειδίκευσης μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομία της χώρας μας. Όταν οι αλλοδαποί εγκαθίστανται στην Κύπρο, η ζωή τους δεν περιορίζεται στην εργασία τους. Για παράδειγμα, ο τρόπος ζωής τους βοηθά στην τόνωση του τουριστικού κλάδου. Στον ελεύθερο χρόνο τους, είναι πιθανό να εξερευνήσουν το νησί, να δοκιμάσουν πολλές δραστηριότητες αναψυχής, όπως επισκέψεις σε τουριστικά αξιοθέατα, μπαρ και εστιατόρια, καταστήματα και εμπορικά κέντρα κ.λπ. Και η αγορά των ακινήτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους εκπατρισμένους. Τις περισσότερες φορές, οι εκπατρισμένοι προτιμούν να εγκατασταθούν στις πιο δημοφιλείς συνοικίες, όπου τα ενοίκια είναι συνήθως υψηλά. Οι δαπάνες των εκπατρισμένων για λογαριασμούς, υπηρεσίες, είδη διατροφής και ψώνια, είτε σε υπεραγορές είτε σε τοπικά παντοπωλεία, είναι ένας ακόμη παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Επομένως, οι υψηλές απολαβές τους επανεπενδύονται στην οικονομία της χώρας υποδοχής τους με ποικίλους τρόπους.
Οι εκπατρισμένοι επιχειρηματίες δημιουργούν θέσεις εργασίας
Πολλές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Νότια Κορέα, καθώς και η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και η Μαλαισία, έχουν χαράξει στρατηγικές προσέλκυσης και διατήρησης ξένων επιχειρηματιών. Πώς βοηθάει αυτό; Κατ’ αρχάς, η επιχειρηματική δραστηριότητα στην αλλοδαπή προϋποθέτει κάποια επένδυση, η οποία αναμφίβολα έχει αντίκτυπο στην οικονομία. Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Ένας ξένος επιχειρηματίας με ένα καινοτόμο έργο θα αναζητεί τρόπους και μέσα για να αναπτυχθεί, και επομένως θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, και όχι μόνο για τους ντόπιους. Σήμερα, πολλές χώρες φημίζονται για τις καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις τους, οι οποίες χρειάζονται συνεχώς ανθρώπους με υψηλή στάθμη δεξιοτήτων για να αναπτυχθούν.
Φόροι και εισφορές εκπατρισμένων
Είτε είναι κανείς εργαζόμενος είτε επιχειρηματίας στην αλλοδαπή, ο φόρος είναι αναπόφευκτος. Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι, οι οποίοι συνήθως δικαιούνται ελκυστικά πακέτα απολαβών, υποχρεούνται επίσης να καταβάλλουν φόρο εισοδήματος. Οι επιχειρηματίες καταβάλλουν εταιρικό φόρο και, μόλις αρχίσουν τις προσλήψεις, θα έχουν και άλλες υποχρεώσεις, όπως μισθοδοσία υπαλλήλων, υποχρεωτική ιατρική ασφάλιση κ.λπ. Όλοι οι εκπατρισμένοι, συμπεριλαμβανομένων των συνταξιούχων και των φοιτητών, καταβάλλουν επίσης φόρο προστιθέμενης αξίας για ένα φάσμα αγαθών και υπηρεσιών. Όσοι επιλέγουν να επενδύσουν σε ακίνητα, συνήθως υποχρεούνται να καταβάλλουν φόρο ακινήτων και άλλα τέλη. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι εισφορές των εκπατρισμένων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους κρατικούς προϋπολογισμούς και στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ουσιαστικά, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης θα τονώσει την ανάπτυξη, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, θα αυξήσει τα εισοδήματα των νοικοκυριών, θα αυξήσει το ΑΕγχΠ και ούτως καθεξής. Επιπλέον, αυτά τα άτομα θα φέρουν μαζί τους τεχνογνωσία, εμπειρία, νέες ιδέες και αντιλήψεις, οι οποίες θα οδηγήσουν σε νέες καινοτομίες και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, ενώ η ένταξή τους στην αγορά εργασίας θα επιδράσει θετικά στην προσωπική ανάπτυξη των τοπικών ανθρώπινων πόρων, ενισχύοντας τις ικανότητες, την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητά τους.
Νικόλας Σιαμτάνης, Διευθυντικό στέλεχος Exness
