Οι απόψεις διίστανται στο #CyDebates
9ο CyDebate με θέμα:
Εκκλησιασμός και Εκπαίδευση
Μεγάλος ντόρος έχει προκληθεί από την είδηση των νηπίων που σε επίσκεψη εκκλησιασμού προσκύνησαν λείψανα. Κοινωνικοί φορείς φέρνουν ξανά στο προσκήνιο το ερώτημα αν ο εκκλησιασμός πρέπει ή όχι να είναι υποχρεωτικός στην σύγχρονη Κυπριακή Εκπαίδευση στα σχολεία. Καλούμε λοιπόν σε αυτό το διαδικτυακό Debate εμπλεκόμενους φορείς να απαντήσουν το εξής ερώτημα:
Πρέπει ή όχι, να είναι υποχρεωτικός ο εκκλησιασμός στα σχολεία της Κύπρου;
Λήδα Κουρσουμπά
Επιτρόπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού
Το νομικό πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπαγορεύει τη θρησκευτική ουδετερότητα του σχολείου. Το σχολείο δεσμεύεται να σέβεται το δικαίωμα κάθε παιδιού στην ελευθερία συνείδησης και θρησκείας και στην έκφραση της θρησκευτικότητάς του. Η θρησκευτική ουδετερότητα επιβάλλει το σχολείο να τηρεί ίσες αποστάσεις από κάθε θρησκεία χωρίς όμως να αποκλείει τη μετάδοση, μέσα από τη διδασκαλία ή ευρύτερα την εκπαίδευση, πληροφοριών και γνώσεων θρησκευτικού χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, το σχολείο είναι δυνατόν να αξιοποιήσει τη θρησκευτική αγωγή τόσο για την άντληση πληροφοριών και γνώσεων για το συλλογικό εαυτό (θρησκευτική παράδοση της κοινότητας υπαγωγής) όσο και για την προαγωγή της κατανόησης και της αποδοχής του διαφορετικού, απαραίτητες δεξιότητες για κάθε δημοκρατικό και κριτικά σκεπτόμενο μέλος μιας πλουραλιστικής κοινωνίας.
Η προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ιστορικοπολιτισμικές συνθήκες μέσα στις οποίες αυτή λαμβάνει χώρα, εξυπηρετεί ευρύτερα το συμφέρον του παιδιού. Στην περίπτωση της ελληνοκυπριακής κοινότητας, η δημόσια εκπαίδευση δεν μπορεί να παραγνωρίζει πως η πλειοψηφία των παιδιών ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου ή/ και προέρχονται από οικογένειες με ελληνορθόδοξη παράδοση ούτε και την ιστορική σχέση που διατηρεί το σχολείο με την (Ελληνορθόδοξη) Εκκλησία της Κύπρου. Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να λαμβάνει εξίσου υπόψη, αφενός τη νομική της υποχρέωση να παραμένει θρησκευτικά ουδέτερη και, αφ’ ετέρου, τη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, η δημόσια εκπαίδευση πρέπει να μένει μακριά από πρακτικές οι οποίες υποβοηθούν την κυρίαρχη πλειοψηφία, να ρυθμίζει κανονιστικά τις συμπεριφορές και τις επιλογές των παιδιών, παραγνωρίζοντας τον πλουραλισμό και τη διαφορετικότητα.
Αντρέας Θεοδωρίδης- Εκπρόσωπος Υπουργείου Παιδείας-Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαίδευσης
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θεωρεί υποχρέωσή του να συμβάλει στη δημιουργία μιας σύγχρονης, δημοκρατικής και πλουραλιστικής κοινωνίας, θεμελιωμένης στις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις παραδόσεις του λαού μας, μιας κοινωνίας που θα σέβεται κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής και καταγωγής.
Το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως διδάσκεται στα σχολεία μας, όχι μόνο δεν αντιστρατεύεται αυτές τις επιδιώξεις, αλλά έχει καίριο ρόλο να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση. Με σεβασμό στις αρχές της ουδετερότητας, του πλουραλισμού και της αμεροληψίας, το μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι ούτε κατήχηση ούτε θρησκειολογική θεώρηση. Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσει στους μαθητές/τριες την ορθόδοξη πίστη και το πανανθρώπινο διαχρονικό φαινόμενο της θρησκείας. Επί πλέον, οι κύριοι στόχοι του μαθήματος των Θρησκευτικών -που είναι η βίωση αρμονικής κοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό, τον εαυτό του, το συνάνθρωπό του και τη φύση- βοηθούν και προάγουν στην επίτευξη των στόχων μιας δημοκρατικής και ανθρώπινης Παιδείας. Το μάθημα των Θρησκευτικών, στο πλαίσιο της ορθόδοξης παράδοσης, προτείνει το ελεύθερο άνοιγμα στον Θεό, προβάλλει την αξιοπρέπεια του ανθρώπινου προσώπου και την ακεραιότητα της δημιουργίας, επιδιώκει την ελευθερία και τη δικαιοσύνη, συμβάλλει στην ειρήνη και την αδελφοσύνη, προωθεί το όραμα της καταλλαγής και της αλληλεγγύης ανθρώπων και λαών, χαρακτηριστικά που αποτελούν βασικές επιδιώξεις της Παιδείας.
Ο εκκλησιασμός των παιδιών, που προβλέπεται από τους σχετικούς κανονισμούς, οι οποίοι εγκρίνονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, συνιστά βιωματική επέκταση του μαθήματος των Θρησκευτικών. Δεν θεωρούμε ότι είτε με το μάθημα των Θρησκευτικών είτε με τον εκκλησιασμό παραβιάζεται η αρχή της ουδετερότητας και του πλουραλισμού, δεδομένου του σύγχρονου/ανοικτού χαρακτήρα του μαθήματος και εφόσον δίδεται το δικαίωμα στους γονείς που δεν είναι ορθόδοξοι χριστιανοί να ζητήσουν την απαλλαγή των παιδιών τους με τρόπο διακριτικό και αξιοπρεπή. Τα παιδιά που δεν συμμετέχουν στα Θρησκευτικά και στον εκκλησιασμό απασχολούνται δημιουργικά στο σχολείο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Όμιλος Ανθρωπιστών Κύπρου
Σαφέστατα όχι. Ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός καταργεί την αυτονομία και την αυτοτέλεια του παιδιού και θίγει την αξιοπρέπεια του ως διακριτή προσωπικότητα. Το δημόσιο σχολείο οφείλει να ακολουθεί πιστά όσα προβλέπονται από τους νόμους, όπως αυτοί καθορίζονται στο Σύνταγμα της χώρας και στις διεθνείς συμβάσεις. Με βάση όλες τις σχετικές διατάξεις, ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας των παιδιών και δεν είναι συμβατός με την αρχή της ουδετερότητας της Πολιτείας έναντι κάθε θρησκείας.
Αναμφίβολα η θρησκεία έχει θέση στη ζωή πολλών ανθρώπων που βεβαίως μπορούν να ασκούν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα στην ιδιωτική τους ζωή. Το σύγχρονο και δημοκρατικό σχολείο ωστόσο οφείλει να προωθεί τον ορθολογισμό και την κριτική σκέψη και όχι τον θρησκευτικό δογματισμό και την κατήχηση. Ενέργειες όπως ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός, υποδηλώνουν ένα θρησκευόμενο κράτος που υιοθετεί συγκεκριμένη δογματική κατεύθυνση και κατά συνέπεια δεν αντιμετωπίζει ισότιμα πολίτες διαφορετικών θρησκευμάτων. Σε ένα κράτος, συμβατό με τις σύγχρονες δημοκρατικές αξίες ισονομίας και σεβασμού των ατομικών ελευθεριών, το δημόσιο σχολείο ως κρατικός φορέας και ως χώρος σύνθεσης απόψεων και πολιτισμών, πρέπει να διατηρεί τον κοσμικό χαρακτήρα του, την αμεροληψία και την ουδετερότητα του απέναντι σε όλες τις θρησκείες.
Ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός εντός του σχολικού περιβάλλοντος δημιουργεί επίσης πρόσφορο έδαφος για διακρίσεις και προϋποθέτει την αποκάλυψη των θρησκευτικών πεποιθήσεων όσων παιδιών δεν επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε χριστιανικά μυστήρια.
Αναγνωρίζουμε ότι ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός προνοείται στους Περί λειτουργίας των δημοσίων σχολείων κανονισμών του 2008. Ωστόσο οι κανονισμοί αυτοί προσκρούουν στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας περί κοσμικού κράτους. Για το λόγο αυτό, ο Όμιλος Ανθρωπιστών Κύπρου καλεί την πολιτεία να διαμορφώσει πιο δημοκρατικές και σύγχρονες θέσεις και πολιτικές και να αναθεωρήσει τους ισχύοντες κανονισμούς.
ώστε να είναι πλήρως συμβατοί με τις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας και της ουδετερότητας της Πολιτείας έναντι κάθε θρησκείας.
Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος
Ο εκκλησιασμός των μαθητών όλων των βαθμίδων των σχολείων της Κύπρου είναι μία παράδοση από της ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Σύμφωνα με τα άρθρα 20 και 18 του κυπριακού συντάγματος οι γονείς δικαιούνται να διασφαλίζουν για τα παιδιά τους εκπαίδευση που να συνάδει με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις όπως επίσης την ευθύνη για το θέμα της θρησκείας του παιδιού μέχρι την ηλικία των 16 χρόνων την φέρει αυτός που έχει την νόμιμη επιμέλεια τους.
Έτσι λοιπόν οι γονείς των ελληνοκυπρίων μαθητών που στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί συγκατατίθενται μέσα στα πλαίσια του μαθήματος των θρησκευτικών στον εκκλησιασμό των παιδιών τους προ των μεγάλων εορτών του χριστιανισμού (Χριστούγεννα, Πάσχα, εορτή τριών Ιεραρχών κλπ.).Στην περίπτωση που δεν συγκατατίθενται στην παράδοση αυτή ή έχουν άλλες θρησκευτικές πεποιθήσεις μπορούν να ζητήσουν την εξαίρεση του παιδιού τους από την ψυχοφελή αυτή πράξη και εμπειρία.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τίποτα δεν γίνεται και δεν έχει πνευματική ωφέλεια εάν γίνεται χωρίς την ελεύθερη επιλογή και συγκατάθεση του ανθρώπου που θα διενεργήσει οποιαδήποτε πράξη. Στην περίπτωση των ανηλίκων μαθητών οι γονείς ως οι κατά νόμον υπεύθυνοι, επιλέγουν και αποφασίζουν για τα παιδιά τους μέσα στα πλαίσια του καλώς νοουμένου συμφέροντος γι’ αυτά. Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα γίνεται και ο νηπιοβαπτισμός αλλά και η λήψη αποφάσεων των γονιών για τα παιδιά τους όταν είναι αυτά ενήλικα όπως για παράδειγμα η ιατρική τους περίθαλψη ή εκμάθηση ξένων γλωσσών κ ά.
CyDebates:
Δείτε εδώ τα προηγούμενα CyDebates
Επιμέλεια: Χριστιάνα Μανώλη και Δημήτρης Δημητρίου
