Οι εξελίξεις στη Συρία είναι ραγδαίες. Οι Αμερικανοί εμφανίζονται ανυπόμονοι να επέμβουν ως ειρηνοποιός δύναμη, αγνοώντας τις εκκλήσεις του ΟΗΕ για περισσότερο χρόνο, ώστε οι επιθεωρητές που έχουν σταλεί στη Συρία να επιβεβαιώσουν τη χρήση χημικών από το καθεστώς του Ασαντ.
Πιστεύω πως αξίζει να εμπλακούμε σε ένα δημόσιο διάλογο σε σχέση με καίρια ερωτήματα που απασχολούν τη στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι σε ένα επαναλαμβανόμενο σκηνικό που λαμβάνει χώρα για ακόμη μία φορά στη Μέση Ανατολή.
Προκειμένου να τεθεί το ερώτημα, είναι απαραίτητη μια συνοπτική παρουσίαση της τάξης πραγμάτων στην γείτονα χώρα. Όταν μιλάμε για τη Συρία σήμερα, μιλάμε για μία πλήρως αποσταθεροποιημένη χώρα, ουσιαστικά υπό καθεστώς δικτατορίας, που προσπαθεί να επιβληθεί στον εξεγερμένο λαό δια της βίας—μέσω του στρατού. Στον αντίποδα βρίσκουμε μια ασυντόνιστη και διαιρεμένη επαναστατική δράση, από μέρους του λαού, εν μέρει υποκινούμενη από ακραία εξτρεμιστικά στοιχεία θρησκευτικού φανατισμού.
Παράλληλα, έχουμε τη Ρωσία η οποία έχει, και θέλει να διατηρήσει, καλές σχέσεις με το καθεστώς Άσαντ, συντηρώντας έτσι και την πολιτική της επιρροή στην ευρύτερη περιοχή, και που συνεπώς τάσσεται ενάντια στη ρήξη της εκλεγμένης κυβέρνησης, την Κίνα που διατηρεί μια αντίστοιχη στάση για παρόμοιους λόγους και την Αμερική που χάνει συνεχώς έδαφος στη Μέση Ανατολή. Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό μια συγκροτημένη επέμβαση από μέρους του ΟΗΕ καθίσταται πολύ δύσκολη έως αδύνατη. Την ίδια ώρα Σύριοι πρόσφυγες κατακλύζουν τις γείτονες χώρες, ενώ όσοι μένουν πίσω έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την ασιτία και την πιθανότητα θανάτου που μπορεί να επέλθει είτε από το στρατό, είτε από εξτρεμιστές επαναστάτες.
Συνεπώς η ερώτηση που καλούμαστε να απαντήσουμε είναι η εξής: δεδομένης της αδράνειας του ΟΗΕ, πώς πρέπει να σταθεί η παγκόσμια κοινότητα απέναντι στις εξελίξεις στη Συρία κυρίως σε σχέση με την υπαρκτή ανάγκη για επέμβαση και εν προκειμένω σε σχέση με το ρόλο που επιχειρεί να παίξει μια παγκόσμια υπερδύναμη όπως η Αμερική; Προφανώς, το συμφέρον και η υποκρισία των Αμερικανών υπονοείται, σε κάποιο βαθμό, από την ανυπομονησία τους για επέμβαση. Από την άλλη, η χρήση χημικών από το καθεστώς Άσαντ, η οποία ήδη αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, είναι μια ενέργεια η οποία δεν μπορεί να μην τύχει στρατιωτικής απάντησης. Παρ’ όλα αυτά οι τελευταίες δύο χώρες φαίνονται απρόθυμες να επέμβουν, κάτι που μετουσιώνει τους Αμερικανούς σε τολμηρούς τιμωρούς εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Να τονίσω ότι το τελευταίο αποτελεί μια πραγματικότητα σε κάποιο βαθμό, όσο κι αν δεν μας αρέσει να το παραδεχόμαστε, δεδομένου ότι ουσιαστικά αποτελεί και το διπλωματικό επιχείρημα των Αμερικανών για την αναγκαιότητα επέμβασης τους. Το συμφέρον και η υποκρισία τους είναι ευδιάκριτα. Οι Αμερικανοί όμως έχουν και ευθύνες τις οποίες αναγνωρίζουν ως υπερδύναμη. Στην τελική, μια επέμβαση είναι επιτακτική (ακόμη κι αν αυτός ο πόλεμος έχει υποκινηθεί από τους ίδιους τους Αμερικανούς—αλλά ας μην ενδώσουμε ακόμη σε θεωρίες συνομοσιολογίας). Θα ήταν καλύτερο όμως, να μην επέμβει κανείς;
Προσωπικά, θα ταχθώ υπέρ μιας Αμερικανικής επέμβασης, έστω για να προκαλέσω μια συζήτηση. Ιδανικά, θα ήθελα να υπάρχει οργανωμένο σχέδιο για ρήξη του καθεστώτος, σταθεροποίησης του πολιτικού σκηνικού και εφαρμογής ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Αναγνωρίζω πως οι δυνάμεις που συγκρούονται αυτή τη στιγμή στη Συρία, καθώς και η κουλτούρα, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και ο συντηρητισμός που χαρακτηρίζει τους Σύριους, κάνει το σενάριο σταθεροποίησης να μοιάζει ιδιαίτερα απόμακρο, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα τέλειο διπλωματικό επιχείρημα για την διατήρηση των Αμερικάνικων δυνάμεων στην περιοχή για αρκετό καιρό. Κατανοώ πως θα είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθεί η επανάληψη του σκηνικού που είδαμε να εξελίσσεται στην Αίγυπτο πριν λίγα χρόνια με την ρήξη του καθεστώτος Μουμπάρακ. Επιμένω όμως, να υποστηρίζω μια Αμερικάνικη επέμβαση ως μια πρακτική λύση σε ένα ουσιαστικό πρόβλημα. Και για να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, προτιμώ κάτι τέτοιο από τη γενικότερη αδράνεια που προωθείται.
Στην τελική, είτε μας αρέσει είτε όχι, οι Αμερικανοί θα επέμβουν μέσα στις επόμενες μέρες. Ας ελπίσουμε πως η επέμβαση θα είναι μικρής διάρκειας και ουσιαστική και πως αφού οι Αμερικανοί θα βγάλουν το φίδι απ’ την τρύπα, θα επιτρέψουν στον ΟΗΕ να αναλάβει την αποκατάσταση του κράτους. Εναλλακτικά, ας αντιτάξει κάποιος μια καλύτερη λύση, αλλά εξίσου πρακτική και ρεαλιστική. Ο ΟΗΕ δεν θα επέμβει άμεσα και αν όντως έχει γίνει χρήση χημικών, τότε κάποιος επιβάλλεται να κάνει κάτι. Αξίζει να σημειωθεί πως ανεξάρτητα από την έκβαση της κατηγορίας για τη χρήση χημικών, η οποία αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ο ΟΗΕ έχει ήδη αποφανθεί από το 2011 πως ο Συριακός στρατός σε συνδυασμό με τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας έχουν διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά την καταστολή αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, για τα οποία θα πρέπει να διωχθεί η ηγεσία της χώρας. Δυστυχώς, η ευθύνη αυτής της δίωξης βαραίνει τους δυνατούς, των οποίων η στάση πολλές φορές αποκλίνει από την ανιδιοτέλεια.
Γράφει: Χρίστος Χατζηνικολή
