Στις 31 Μαρτίου 1999, η κινηματογραφική περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας «The Matrix» - των αδελφών Γουατσόφσκι - έκανε παγκόσμια πρεμιέρα αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους να διερωτούνται για την ζωή τους.
Η ταινία θεωρείται σταθμός στο είδος της ενώ η ασύλληπτη πλοκή εισάγει τον θεατή σε μια σειρά φιλοσοφικών προβληματισμών με κυριότερο αυτόν της Πλατωνικής Αλληγορίας του Σπηλαίου. Εκεί όπου οι περισσότεροι άνθρωποι θα προστατεύσουν μέχρι εσχάτων μια εικονική πραγματικότητα την οποία συνήθισαν και αποδέχονται, παρά να αποδεχτούν την αλήθεια που ανατρέπει την βολική τους ψευδαίσθηση.
Η δημόσια συζήτηση και αντιπαράθεση που προκάλεσε το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών την πρώτη ημέρα των εισαγωγικών εξετάσεων, μου θύμισε την συγκεκριμένη ταινία. Το βράδυ, στα δελτία ειδήσεων, “έπαιζε” η ανακοίνωση του Γιώργου Λιλλήκα, ότι, «πίσω από το δοκίμιο των Νέων Ελληνικών κρύβεται η προπαγάνδα της κυβέρνησης για μνημονιακή πολιτική και ανανική λύση που ξεπερνάει κάθε όριο». Στην Κύπρο, εμείς η μεταπολεμική γενιά, γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στο δικό μας Matrix. Τα δικά μας “loading programme parameters”, ήθελαν:
- Το κυπριακό να ξεκινάει το 1974 και όχι το 1963 με την κατάρρευση της πολιτικής ισότητας των δύο κοινοτήτων και την απροθυμία ε/κ και τ/κ να αγκαλιάσουν την ιδέα ενός ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Η παράνομη εισβολή και κατοχή, όμως, αποτέλεσε την τουρκική εκμετάλλευση ενός προβλήματος που ήδη προϋπήρχε.
- Την διεθνή κοινότητα να είναι πρόθυμη να ασκήσει αφόρητες πιέσεις στην Τουρκία για να λύσει το Κυπριακό όπως εμείς θέλουμε – αλλά δεν το έχει κάνει μέχρι σήμερα, απλά επειδή εμείς δεν το ζητάμε «αρκετά διεκδικητικά».
- Σε κάθε δημοκρατική χώρα δήθεν να ισχύει το αξίωμα: “Ένας άνθρωπος, μια ψήφος”. Άρα, εξορισμού μια Ομοσπονδιακή Λύση, βασισμένη στην πολιτική ισότητα, να είναι άδικη και ρατσιστική. Το ότι στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο και τόσες άλλες χώρες, η εκλογή αξιωματούχων δεν βασίζεται στο “ένας άνθρωπος, μία ψήφος”, είναι ασήμαντη λεπτομέρεια.
- Τους τ/κ να μην έχουν άποψη και να παραμένουν πάντοτε υποχείρια της εκάστοτε τουρκικής κυβέρνησης. Και τα κατά καιρούς σχέδια λύσης “να φορτώνουν τα ασήκωτα χρέη των τ/κ στους ε/κ.” Ουδέποτε όμως κάναμε μια ουσιαστική συζήτηση για τα οικονομικά οφέλη και τις θετικές προοπτικές ανάπτυξης μιας ενδεχόμενης Λύσης.
- Μετά την ένταξη στην Ε.Ε. να είμαστε σε θέση να εκβιάσουμε την Τουρκία να αποδεχθεί μια Λύση με τους «δικούς μας όρους». Και αν δεν μπορούμε να λύσουμε το κυπριακό όπως εμείς θέλουμε, καλύτερα να μείνουμε όπως είμαστε. Δηλαδή, εμείς ιδιοκτήτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι τ/κ σε ένα ψευδοκράτος το οποίο ούτως ή άλλως δεν θα αναγνωριστεί ποτέ.
- Τους Κύπριους να αποτελούν τον πλέον μορφωμένο, εργατικό και τίμιο λαό της Ευρώπης και πίσω από κάθε αλλαγή ή προσπάθεια εκσυγχρονισμού να βρίσκονται υποχθόνιες δυνάμεις που επιβουλεύονται το αγωνιστικό πνεύμα και τις κατακτήσεις του λαού (π.χ. εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αποκρατικοποιήσεις, μεταρρύθμιση δημόσιου τομέα).
- Για την οικονομική καταστροφή των τελευταίων ετών να ευθύνονται αποκλειστικά οι ξένοι, το eurogoup, η κακιά Τρόικα και όσοι θέλουν να κάμψουν το αγωνιστικό μας πνεύμα για να επιβάλουν μια κακή Λύση. Το γεγονός ότι επιμέναμε πεισματικά ότι η Κύπρος θα παραμείνει αλώβητη από την παγκόσμια οικονομική κρίση, ότι είχαμε ένα ανύπαρκτο εποπτικό σύστημα, οι τράπεζες μας διοικούντο με άθλιο τρόπο, οι πολίτες ζούσαν με δανεικά που δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν και ότι το κράτος ήταν για δεκαετίες σπάταλο, αστόχευτο και διαπλεκόμενο, είναι άσχετο.
- Για την κατάρρευση της αξιοπιστίας του κράτους και των θεσμών, ευθύνονται μόνο οι πολιτικοί. Ασχέτως με το αν η κυπριακή κοινωνία ήταν βασισμένη σε ένα σύστημα πελατειακών σχέσεων. Οι πολιτειακοί αξιωματούχοι και τα κόμματα δεν απαλλάσσονται των ευθυνών τους, αλλά ούτε οι πολίτες είναι άμοιροι ευθυνών. Έχουν ευθύνη να μάθουν να ψηφίζουν με αξιοκρατικά και όχι πελατειακά κριτήρια.
Ο Νίο τώρα, όμως, βρίσκεται μπροστά στον Μορφέα. Στην παλάμη του βρίσκονται τα δύο χάπια. Το μπλε και το κόκκινο. Το πρώτο θα τον στείλει πίσω στον βολικό και άνετο κόσμο των ψευδαισθήσεων. Το δεύτερο θα τον στείλει στον άβολο κόσμο της πραγματικότητας. Άβολο σήμερα, σωτήριο αύριο. Για τον ίδιο και τα παιδιά του. Εσύ, ποιο από τα δύο θα πάρεις;
Γράφει: Χαράλαμπος Σταυρίδης
