Αν κάτι δείχνει η ιστορία, τουλάχιστον στην Κύπρο, είναι ότι δύσκολα το σύστημα αλλάζει απόμέσα. Συνήθως σε αφομοιώνει και σε καταπίνει. Βλέπεις νέους που όντως μπαίνουν με ξεκάθαρες ιδέες και απόψεις. Με πραγματική έγνοια να αλλάξουν πράγματα. Στην πορεία όμως αυτά χάνονται. Είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις ώστε να πλησιάσεις το σύστημα.
«Καλά τι στο διάολο κάνετε εσείς στο κόμμα;» ήταν η αντίδραση φίλου προς άλλο, μέλους νεολαίας, όταν μια ακόμα συζήτηση κατέληξε στα όσα εκπληκτικά τεκταίνονται εντός κομμάτων και χώρας. Η απάντηση προφανής. Δεν μπορούν όλα να αλλάξουν σε μια νύχτα, ούτε αλλάζουν μένοντας εκτός και ασκώντας κριτική. Τα πράγματα αλλάζουν σιγά-σιγά και από μέσα. Συμμετέχοντας.
Είναι μια τοποθέτηση που προτάσσεται συνεχώς από νέους ανθρώπους όταν ερωτώνται πως καταδέχονται να συμμετέχουν σ’ ένα τέτοιο σύστημα. Στη λογική αυτή το άρθρο του υποψήφιου ευρωβουλευτή Γιάννη Παναγιώτου όπου γράφει πως «το πεδίο αναμέτρησης είναι οι δομές του ίδιου του συστήματος και εκεί ακριβώς οφείλουν να είναι παρόντες οι φορείς της αλλαγής και του εκσυγχρονισμού.», αλλά και άλλων νέων υποψηφίων (π.χ της Ρένας Χόπλαρου): Όλα αλλάζουν από μέσα και εγώ είμαι η αλλαγή.
Δεν έχω καταφέρει ακόμα με βεβαιότητα να καταλήξω κατά πόσο κάποιος που επιθυμεί την αλλαγή είναι πιο χρήσιμος εντός ή εκτός συστήματος. Αν αυτό αλλάζει από μέσα (έστω με τις όποιες εξαρτήσεις) ή όντας έξω από αυτό και μακριά από τα κέντρα αποφάσεων; Και τελικά τι αποτελεί συμβιβασμό: Η αποχή ή η συμμετοχή;
Πέραν όμως του ότι πάντα θεωρούσα τη συγκεκριμένη λογική βολική για όσους εντάσσονται στο πολιτικό σύστημα (αναγκαστικά είμαι μέσα και κερδίζω από αυτό στην προσπάθεια μου να το αλλάξω) υπάρχουν κάποια δεδομένα που καθιστούν το επιχείρημα ότι η λύση στα σημερινά προβλήματα είναι να μπουν στην πολιτική νέοι με όραμα που αλλάξουν τα πάντα, τουλάχιστον ελλειμματικό. Πολύ απλά γιατί εκ του αποτελέσματος έχει αποδειχθεί πως αυτό δεν ισχύει.
Δεν είναι η πρώτη φορά που νέοι άνθρωποι συμμετέχουν σε εκλογικές μάχες. Πολλοί το έκαναν και στο παρελθόν, αρκετοί με επιτυχία. Πρόκειται άλλωστε για μια ελκυστική προοπτική. Ούτε όμως το σύστημα ούτε και η λογική του άλλαξαν. Απόδειξη τούτου πως αυτοί που εντάσσονται στο σύστημα ως κύριο επιχείρημα προτάσσουν αυτό που προέταξαν και οι προηγούμενοι- την ανάγκη αυτό να αλλάξει.
Την ίδια στιγμή η δική τους συμμετοχή δίνει την ευκαιρία στο σύστημα να προσεγγίσει ψήφους που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει. Το σύστημα εκμεταλλεύεται αυτούς που έρχονται απ’ έξω, παίρνει από αυτούς ότι μπορεί για να κρατηθεί ψηλά. Να μετατρέψει και τους λίγους (εν)απομείναντες πολίτες σε οπαδούς. Αυτομάτως και οι αριθμοί δείχνουν μια μεγαλύτερη αποδοχή από την πραγματική, άρα στέλλουν και το μήνυμα ότι το σύστημα είναι καθολικά αποδεκτό και λίγα χρειάζεται να αλλάξει. Πως λοιπόν κτυπάς ένα σύστημα από τη στιγμή που με τους ψήφους σου το δυναμώνεις; Όταν με τη συμμετοχή σου στην ουσία το συντηρείς;
Αν κάτι δείχνει η ιστορία, τουλάχιστον στην Κύπρο, είναι ότι δύσκολα το σύστημα αλλάζει από μέσα. Συνήθως σε αφομοιώνει και σε καταπίνει. Βλέπεις νέους που όντως μπαίνουν με ξεκάθαρες ιδέες και απόψεις. Με πραγματική έγνοια να αλλάξουν πράγματα. Στην πορεία όμως αυτά χάνονται. Είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις ώστε να πλησιάσεις το σύστημα. Το οποίο προφανώς και δεν θα αφήσει κάποιους που μέχρι πρότινος βρίσκονταν εκτός αυτού να έρθουν να αλλάξουν αυτά που για χρόνια έκτισε και το βολεύουν. Για να ανέβεις κλίμακες, να συνεχίσεις να αποτελείς μέρος του θα πρέπει να το υπηρετήσεις. Σε διαφορετική περίπτωση σε φτύνει. Και οι λίγες καθαρές και υγιείς φωνές που παραμένουν απλά μπαίνουν στο περιθώριο.
Όσο όμως κι αν κάποιος υιοθετήσει την άποψη ότι από μέσα το σύστημα απλά θα σε διαβρώσει, ότι είναι απαραίτητη η αποφασιστική σύγκρουση μαζί του, αυτό δεν σημαίνει ότι ο στόχος της αλλαγής επιτυγχάνεται πιο αποτελεσματικά μένοντας εκτός. Το σύστημα έδειξε και συνεχίζει να δείχνει μια εκπληκτική αντοχή και δυνατότητα να υπερασπίζεται τα κεκτημένα του. Θα θυσιάσει ακόμα και μέλη του αν χρειαστεί για να επιβιώσει. Και δεν θα αφήσει κανένα εκτός αυτού να το ρίξει. Όταν νιώσει ότι απειλείται ή ενοχλείται από κάποιους τους κάνει μέρος του, καθιστώντας τους ακίνδυνους, πλουσιότερους, γραφικούς. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα υποψήφιου ευρωβουλευτή.
Αλλάζεις ότι μπορείς να αλλάξεις μου ‘ χε πει πριν χρόνια ένας φίλος και γυρνάς την πλάτη σ’ αυτά που δεν μπορείς. Στην ουσία όμως με τον τρόπο αυτό δεν κάνεις τίποτε περισσότερο από μια τρύπα στο νερό. Η αλλαγή προϋποθέτει αλλαγή όλων όσων πρέπει να αλλάξουν και όχι μόνο όσων εύκολα αλλάζουν.
Δεν υπάρχουν όμως σωτήρες. Πέραν από ουτοπικό να αναμένεται από κάποιος ότι θα μπουν μέσα και να αλλάξουν τη χώρα είναι και άδικο για τους ίδιους τους υποψηφίους. Το σύστημα και η χώρα θ’ αλλάξουν μόνο εάν αλλάξει ο καθένας από εμάς. Όταν θα βάλουμε στο περιθώριο το αλισβερίσι, θα σταματήσουμε να αγόμαστε και να φερόμαστε από λαϊκίστικες προσεγγίσεις, θα απορρίψουμε τις εύκολες λύσεις. Θα αποκαταστήσουμε τη συνείδηση δικαίου. Είτε βρισκόμαστε εντός είτε εκτός συστήματος. Τότε και το σύστημα αναγκαστικά θα αλλάξει από μόνο του. Διότι δεν θα εκφράζει πλέον κανένα. Δύσκολο, σύμφωνοι. Αδύνατο ίσως, αν αναλογιστεί κανείς πως εναπόκειται στην αρετή του καθενός ξεχωριστά. Δεν υπάρχει όμως άλλος τρόπος.
Κατά τα άλλα Χρίστο (Στυλιανίδη), Ρένα (Χόπλαρου), Παναγιώτη (Σταυρινίδη) καλή επιτυχία.
Γράφει: Αντώνης Πολυδώρου
