ΝΣΔΕ: Νομικές «ακροβασίες». Των Λ.Χατζηλοΐζου και Μ.Αλεξόπουλου

Σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Επίσημης Πλευράς για ένα Νέο Σχέδιο Διορισμών στη Δημόσια Εκπαίδευση, το Νοέμβριο του 2014: «Πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ήταν η ένταξή των ήδη υπηρετούντων εκπαιδευτικών με το καθεστώς συμβασιούχου, έκτακτου ή αντικαταστάτη σε ξεχωριστό κατάλογο από τον οποίο και θα διασφαλιζόταν ο διορισμός τους.

Ωστόσο, σε συναντήσεις που έγιναν ανάμεσα στο Υπουργείο και τη Νομική Υπηρεσία για συζήτηση του ΝΣΔΕ, διαφάνηκε ξεκάθαρα ότι η συγκεκριμένη πρόταση συγκρούεται με το Άρθρο 28 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου όλοι είναι ίσοι έναντι του νόμου, της διοίκησης και της δικαιοσύνης και δικαιούνται να τύχουν ίσης προστασίας και μεταχείρισης και δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση δυσμενής διάκριση σε βάρος οποιουδήποτε ατόμου. Ως εκ τούτου, οι συμβασιούχοι, έκτακτοι ή αντικαταστάτες εκπαιδευτικοί δε θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να τύχουν διαφορετικής μεταχείρισης από τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς που είναι υποψήφιοι για διορισμό στην εκπαιδευτική υπηρεσία»[1].

Η ίδια ακριβώς φρασεολογία αναπτύσσεται και στην αναθεωρημένη πρόταση του Υπουργείου Παιδείας το Μάρτιο του 2015[2].

Τον Ιούνη του 2015, στην πρόταση νόμου που έχει κατατεθεί στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής ως το ΝΣΔΕ: «Εισάγεται μεταβατική περίοδος τριών ετών από την έναρξη της ισχύος του Τροποποιητικού Νόμου, κατά την οποία θα συνεχίσουν να πληρούνται κενές θέσεις πρώτου διορισμού από τους πίνακες διοριστέων και στη συνέχεια δίνεται ακόμα μία μεταβατική περίοδος τεσσάρων ετών κατά τη διάρκεια της οποίας οι διορισμοί θα γίνονται εναλλάξ και κατ’ αναλογία από τους πίνακες διοριστέων (παλαιούς πίνακες) και τους πίνακες διορισίμων (νέοι πίνακες για τη σύνταξη των οποίων θα λαμβάνονται υπόψη τα νέα κριτήρια).

Κατά τη μεταβατική περίοδο μέχρι την αποκλειστική εφαρμογή των πινάκων διορισίμων.

• 28ΒΓ (1) Μέχρι την 31η Αυγούστου 2018 όλες οι κενές θέσεις πρώτου διορισμού θα πληρούνται από την Επιτροπή με τον διορισμό των υποψηφίων που έχουν σειρά προτεραιότητας στον οικείο πίνακα διοριστέων σύμφωνα με τις πρόνοιες του βασικού νόμου, όπως αυτός ισχύει μέχρι την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου.
• Από 1η Σεπτεμβρίου 2018 έως 31η Αυγούστου 2022 οι κενές θέσεις πρώτου διορισμού θα πληρούνται από την Επιτροπή με τον διορισμό των υποψηφίων που έχουν σειρά προτεραιότητας στους πίνακες διοριστέων και στους πίνακες διορισίμων τηρουμένων των σχετικών προνοιών του Νόμου.
• (β) Η πλήρωση των κενών θέσεων ως προνοείται στην παράγραφο (α) γίνεται με κατανομή των διορισμών κατά πενήντα τοις εκατόν από τους πίνακες διοριστέων και κατά πενήντα τοις εκατόν από τους πίνακες διορισίμων.
• (γ) Η κατανομή με την αναλογία που προνοείται στην παράγραφο (β) γίνεται με εναλλάξ διορισμούς των κενών θέσεων πρώτου διορισμού μεταξύ του πίνακα διοριστέων και του πίνακα διορισίμων με πρώτο διορισμό να γίνεται από το πίνακα διοριστέων[3].

Όπως γίνεται εύκολα διακριτό, ενώ στα δύο πρώτα σχέδια – προτάσεις, πέραν πάσης νομικής αμφιβολίας η ύπαρξη δύο καταλόγων κρίθηκε νομικά λανθασμένη και αντισυνταγματική, στο νομοσχέδιο που έχει σταλεί στη Βουλή, το όλο εγχείρημα στηρίζεται στην ύπαρξη δύο καταλόγων!

Με βάση την παραδοχή της Επίσημης Πλευράς πως «πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ήταν η ένταξή τους σε ξεχωριστό κατάλογο από τον οποίο και θα διασφαλιζόταν ο διορισμός τους» και με δεδομένο πως προφανώς οι αρχικοί «ακλόνητοι» ισχυρισμοί της νομικής υπηρεσίας έχουν αυτοαναιρεθεί γιατί δεν προχωρά η ένταξη των μη μόνιμων εκπαιδευτικών με υπηρεσία σε ξεχωριστό κατάλογο, για λόγους δημοσίου συμφέροντος; Η εξάντληση του ξεχωριστού καταλόγου θα μπορούσε να αποτελέσει και το μεταβατικό στάδιο μέχρι και την εφαρμογή του νέου συστήματος. 

Εναλλακτικά θα μπορούσανναπαραμείνουν οι κατάλογοι ως έχουν, μέχρι να μονιμοποιηθεί και ο τελευταίος αντικαταστάτης, σε κάθε βαθμίδα/κλάδο/ειδικότητα ξεχωριστά.. Σε περίπτωση που θέλει το Υπουργείο να εφαρμόσει το σχέδιο νωρίτερα, μπορεί να προχωρήσει σε συγκεκριμένες τομές, όπως: η ολοκλήρωση του θεσμού του υπεύθυνου τμήματος, η επιστροφή των ωρών για ενισχυτική διδασκαλία, παροχή κινήτρων αφυπηρέτησης, δημιουργία τμημάτων υποδοχής για αλλόγλωσσα ή αύξηση και θεσμοθέτηση του χρόνου για αλλόγλωσσα, θεσμοθέτηση ωρών για την παραβατικότητα, θεσμοθέτηση και ενίσχυση των παρεχόμενων ωρών για τους τοπικούς συντονιστές ΗΥ.

Πρέπει να τονιστεί, πως η φιλοσοφία των προτεινόμενων σχεδίων στηρίζεται σε μη επιστημονικά κριτήρια ή τεκμηρίωση και δίνει τεράστια βαρύτητα σε κριτήρια (όπως οι εξετάσεις και τα μεταπτυχιακά προσόντα) που δεν δικαιολογούνται και είναι ετεροβαρή! Ταυτόχρονα, εκείνο που θα έπρεπε να προηγηθεί της οποιαδήποτε πρότασης, είναι η δημιουργία του σωστού υποβάθρου, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα ενός συστήματος διορισμών κάτι που η Επίσημη Πλευρά αλλά και τα κοινοβουλευτικά κόμματα δείχνουν να αγνοούν. Ενδεικτικά ανάμεσα σε άλλες, μια σειρά από εισηγήσεις που θα μπορούσαν να τροχοδρομηθούν άμεσα είναι:  1) ο περιορισμός του αριθμού φοιτητών με αυστηρότερα κριτήρια εισδοχής στα πανεπιστήμια της Κύπρου και της Ελλάδας, 2) η υποχρεωτική προϋπηρεσιακή (ή παιδαγωγική όπως ονομάζεται στο ΝΣΔΕ) κατάρτιση σε όποιον ενδιαφέρεται να εγγραφεί στους καταλόγους, 3) η διαχείριση του αριθμού των κοινοτικών υποψηφίων, 4) ο επαγγελματικός προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ώστε να χτιστεί ένα μοντέλο προσφοράς και  ζήτησης, με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές και 5) ο περιορισμός των θέσεων στα παιδαγωγικά τμήματα της Ελλάδας, ώστε να ικανοποιηθεί η εισήγηση της Παγκόσμιας Τράπεζας για κίνητρα που να ενθαρρυνθούν υποψήφιους φοιτητές, στηρίζοντας έτσι και τα Κυπριακά Πανεπιστήμια.

Η αξιοπιστία και το κύρος του Υπουργείου Παιδείας έχει πληγεί ανεπανόρθωτα τους τελευταίους μήνες όσον αφορά το ΝΣΔΕ, λόγω των αλλεπάλληλων αλλαγών και των διαφόρων αλληλοσυγκρουόμενων γνωματεύσεων. Ακόμα και οι αλλαγές στις εκάστοτε μοριοδοτήσεις αποδεικνύουν την έλλειψη επιστημονικότητας στο όλο εγχείρημα και πως η προσέγγιση είναι εντελώς αυθαίρετη με τη λογική παζαριού. Πλέον τα κόμματα και οι εκπαιδευτικές οργανώσεις έχουν ελάχιστες ημέρες στη διάθεσή τους για να μελετήσουν τη νέα πρόταση και η εκβιαστική χρήση των μονιμοποιήσεων (ή το δέχεστε ή δεν προχωρούν) μας παίρνει πίσω πολλά χρόνια και σε άλλα καθεστώτα. Τη στιγμή μάλιστα που το κράτος έχει υποχρέωση μονιμοποίησης των μη μόνιμων εκπαιδευτικών που πληρούν πάγιες και σταθερές ανάγκες, όπως έχει αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην περίπτωση της Ιταλίας.

Αν ισχύουν οι προηγούμενες αναφορές του Υπουργού και των κοινοβουλευτικών κομμάτων πως δε θέλουν να θυματοποιηθεί κανείς, πλέον ο τρόπος εξαίρεσης των εκπαιδευτικών με υπηρεσία έχει εξευρεθεί. Ιδού η Ρόδος…

Γράφουν:  Λεωνίδας Χατζηλοΐζου και Μιχάλης Αλεξόπουλος