Μετά από τρεις γύρους εκλογών όπου υποψήφιοι ήταν εθνικοί διαμεσολαβητές αλλά και ευρωβουλευτές, η Emily O'Reilly εξελέγη ως νέα Ευρωπαία Διαμεσολαβητής, αναλαμβάνοντας αυτόν τον ρόλο από τον Νικηφόρο Διαμαντούρο.
Mε δέκα χρόνια εμπειρίας ως εθνική Διαμεσολαβητής στην Ιρλανδία κατά τη διάρκεια δύο διαφορετικών κυβερνήσεων και πλούσια καριέρα στη δημοσιογραφία, όλοι στους ευρωπαϊκούς κύκλους περιμένουν πολλά από αυτό το ενεργητικό πρόσωπο.
Υπάρχουν, βεβαίως, αυτοί που θεωρούν ότι ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή δεν είναι και κρίσιμης σημασίας καθώς η εντολή του περιορίζεται στη διερεύνηση κακοδιοίκησης εντός των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Aς επισημάνουμε, λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής εξέτασε πάνω από 30 000 καταγγελίες από ευρωπαίους πολίτες, επιχειρήσεις και οργανισμούς σε σχέση με άδικη μεταχείριση, διακρίσεις, κατάχρηση εξουσίας, έλλειψη ή άρνηση παροχής πληροφοριών, αδικαιολόγητη καθυστέρηση, παράτυπες διαδικασίες, κτλ.
Mπορεί, ως εκ τούτου, να θεωρηθεί σημαντικός θεσμός που διαδραματίζει ενεργό επικοινωνιακό ρόλο, λειτουργώντας σχεδόν ως μεσάζων, μεταξύ των απρόσωπων Βρυξελλών και των εκατομμυρίων πολιτών και ατόμων που ζουν στην ΕΕ. Aυτό συμβάλλει, εκτός των άλλων, στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των πολιτών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, στην ενίσχυση της διαφάνειας σε αυτά και στον καθορισμό υψηλών προτύπων καλής διοίκησης. Mπορούν, αλήθεια, να υποτιμούνται αυτά στη σήμερον ημέρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχει από οξεία κρίση, κρίση οικονομική, κοινωνική, ταυτότητας και εμπιστοσύνης που έχει αποξενώσει πολλούς ευρωπαίους πολίτες;
Kατά τη διάρκεια της δημόσιας ακρόασης της ως υποψήφια, ο κα O'Reilly τόνισε τον εξελισσόμενο ρόλο του θεσμού του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Aπό ένα μικρό και σχεδόν άγνωστο θεσμικό όργανο, έχει κατορθώσει να επιβληθεί στο θεσμικό χάρτη της ΕΕ και να δρα ως ηθικό σημείο αναφοράς από άποψης ορθής διοικητικής συμπεριφοράς και διοικητικών αρχών στην υπηρεσία των πολιτών και μπορεί πλέον να αναπτύξει περεταίρω μια άλλη πτυχή των αρμοδιοτήτων της: τις έρευνες ιδίας πρωτοβουλίας. Πράγματι, ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή έχει αποκτήσει την κατάλληλη ωριμότητα, αξιοπρέπεια και επιρροή για να διεξάγει έρευνες ιδίας πρωτοβουλίας και να κάνει ουσιαστικές συστάσεις, οι οποίες δεν μπορούν να αγνοηθούν από την Επιτροπή ή οποιοδήποτε άλλο θεσμικό όργανο βρίσκεται υπό έρευνα.
Για παράδειγμα, ο Διαμεσολαβητής ξεκίνησε πρόσφατα μια τέτοια έρευνα σχετικά με το πώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει τους κανόνες σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων στις λεγόμενες περιπτώσεις “revolving door”, που αφορούν τη μετάθεση προσωπικού από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα (ή αντίστροφα) σε θέματα που συνδέονται στενά. Διάφορα θέματα θα μπορούσαν να γίνουν το αντικείμενο μιας τέτοιας έρευνας. Θα μπορούσαν να εξεταστούν οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων των θεσμικών οργάνων και δη της Τρόικας όσον αφορά την οικονομική κρίση, θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί ο ρόλος των θεσμών της ΕΕ στα πρόσφατα σκάνδαλα που βγήκαν στην επιφάνεια σχετικά με προγράμματα παρακολούθησης και κατασκόπευσης των πολιτών. κτλ.
Η εκλογή ενός ισχυρού και δυναμικού ατόμου βαθιά δεσμευμένου στην ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών, στη διάλυση του περιττού διοικητικού φόρτου και στην καταπολέμηση των διακρίσεων σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής (χώρο εργασίας, παροχή υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευση, κτλ.) είναι, φυσικά, ευπρόσδεκτη. Ειδικά έχοντας κατά νου ότι η νέα Διαμεσολαβητής θα αναλάβει τα καθήκοντα της τον Οκτώβριο, σε μια μεταβατική περίοδο όπου όλα αλλάζουν πριν τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την ανανέωση της σύνθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και ότι ως εκ τούτου η στενή σχέση που έχει αναπτύξει με των ευρωπαίο πολίτη θα είναι ακόμη πιο κρίσιμη και χρήσιμη.
Γράφει: Κυριάκος Τριανταφυλλίδης
