Σε πλήρη κινητοποίηση βρίσκονται τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, καθώς η παρατεταμένη κρίση, όπως και οι αποτυχημένες συνταγές έχουν οδηγήσεις τα κράτη-μέλη της Ένωσης σε δύσκολα μονοπάτια και μεγάλες περιπέτειες.
Τρανταχτό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Ελλάδας, όπου η Τρόικα απέτυχε παταγωδώς. Το πρώτο και πιο σημαντικό συμπέρασμα είναι πως η αυστηρή λιτότητα δεν αρκεί και ούτε αποδίδει. Αυτό που χρειάζεται είναι η δημιουργία προοπτικών για ανάπτυξη. Χρειαζόμαστε μια καλύτερη Ευρώπη, πιο κοντά στους πολίτες και στον κόσμο. Μια Ευρώπη της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση της αλληλεγγύης, της κοινωνικής συνοχής, της ελπίδας και της προοπτικής για τους πολίτες και ειδικότερα για τους νέους.
Μέσα από αυτό το φακό θα πρέπει να δούμε και την πρόταση που κατέθεσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουλέλ Μπαρόζο, για ανάθεση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της αρμοδιότητας λειτουργίας όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρωζώνης σχετικά με τις απαιτήσεις για τα κεφάλαια, τη ρευστότητα και τη μόχλευση. Η τραπεζική εποπτεία είναι αναγκαία και καθοριστική, παράλληλα όμως χρειάζεται και ένας προϋπολογισμός που να επιβάλλει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.
Η Ευρώπη οφείλει να διασφαλίσει την προστασία των καταθέσεων των απλών πολιτών αλλά και των επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ ξανά χρήματα του φορολογούμενου πολίτη για τη διάσωση προβληματικών τραπεζών. Η ΕΚΤ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εποπτεύει το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, να επιβάλλει κυρώσεις και αν χρειαστεί να κλείνει τράπεζες όταν δεν συμπεριφέρονται σωστά.
Στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε υπάρχουν πολλά που θα πρέπει να γίνουν για αντιμετώπιση της κρίσης. Η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Είναι ξεκάθαρο πως η κρίση είναι βαθύτατα οικονομική αλλά ταυτόχρονα είναι και κοινωνική και πολιτική. Είναι κρίση αξιών που ανέδειξε την έλλειψη αμοιβαίας εμπιστοσύνης στις χώρες της ΕΕ και συνοδεύεται από αλυσιδωτές, αρνητικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα, η οικονομική κρίση επέτεινε τις οικονομικές ανισότητες βορρά-νότου και επιβεβαίωσε την ανεπάρκεια του ευρωπαϊκού συστήματος αλλά και την αποτυχία των μέτρων λιτότητας. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο που έχουμε γνωρίσει μέχρι σήμερα, κινδυνεύει πλέον σοβαρά.
Σημαντική, πάντως, για το μέλλον της Ευρωζώνης είναι η πρόταση που κατέθεσε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, σε μια προσπάθεια να σωθεί το ενιαίο νόμισμα. Το πρόγραμμα “Monetary Outright Transactions” ουσιαστικά προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ένα ισχυρό όπλο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Ευρωζώνη. Το πρόγραμμα προβλέπει αγορά βραχυπρόθεσμων (1 – 3 ετών) ομολόγων χωρών της Ευρωζώνης από τη δευτερογενή αγορά χωρίς όριο. Κάθε φορά που η ΕΚΤ θα αγοράζει ομόλογα, ταυτόχρονα θα διενεργεί δημοπρασίες αποδοχής καταθέσεων, προσφέροντας ελκυστικά επιτόκια έτσι ώστε να αποσύρει ισόποσο χρήμα από την αγορά. Με τον τρόπο αυτό η ΕΚΤ θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει απεριόριστη ρευστότητα για να στηρίξει το ευρώ, χωρίς να αυξάνει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος. Παράλληλα, το συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνει την ευχέρεια στις Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις να κινούνται πιο άνετα καθώς δεν θα χρειάζεται κάθε φορά που απαιτούνται κεφάλαια για τη διάσωση μιας χώρας να απευθύνονται στα Κοινοβούλια των 17 χωρών – μελών της Ευρωζώνης για έγκριση.
Η πρόταση Ντράγκι είναι ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Όμως δεν είναι αρκετή για την αποτελεσματική και ολοκληρωτική αντιμετώπιση των προβλημάτων της Ευρωζώνης και τη σταθεροποίηση του ευρώ. Χρειάζεται επιπρόσθετα αμοιβαιοποίηση του χρέους των χωρών – μελών, έκδοση κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων, δημιουργία μιας πραγματικής ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης.
Ο δρόμος είναι μακρύς. Μέσα, όμως, από ένα συγκροτημένο πρόγραμμα και την αναγκαία πολιτική βούληση και συμφωνία όλων των εμπλεκομένων, μπορούν να υπάρξουν αποτελέσματα. Άλλωστε δεν υπάρχουν προβλήματα χωρίς λύσεις.
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
